Hoe zit het ook alweer met doorbetaling loon op feestdagen?

De bedrijfsjuristen van evofenedex krijgen vaak de vraag of werknemers op officiële feestdagen standaard vrij zijn en of ze het loon dan doorbetaald moeten krijgen. Ook vragen werkgevers zich vaak af of een toeslag verplicht is als er gewerkt wordt op een feestdag. De antwoorden op deze vragen hangen af van het soort contract van de werknemer en de gemaakte afspraken.

Geen wettelijk recht

Uitgangspunt is dat in de wet niet is opgenomen dat bepaalde feestdagen vrije dagen zijn voor werknemers. Er bestaat dus geen wettelijk recht op een vrije dag op een feestdag. Ook staat in de wet niets over loon en/of toeslagen als de werknemer werkt op een feestdag. Deze informatie moet blijken uit de arbeidsovereenkomst, het arbeidsvoorwaardenreglement of een toepasselijke cao.

Voorbeeld: cao Beroepsgoederenvervoer

In artikel 32 van de cao beroepsgoederenvervoer staat opgenomen op welke feestdagen de werknemers die onder deze cao vallen, geen arbeid hoeven te verrichten, tenzij dit voor het werk echt nodig is. Goede Vrijdag wordt niet als feestdag aangewezen en Bevrijdingsdag alleen in lustrumjaren; zoals in meer cao’s. Vervolgens blijkt uit artikel 64 van de cao op welk loon de werknemer die niet werkt op een feestdag (niet zijnde een roostervrije dag, of vallend op een zaterdag of zondag) aanspraak kan maken. Als de werknemer wel werkt op een aangewezen feestdag, dan heeft de werknemer op grond van artikel 33 de keuze tussen een toeslag van 100 procent van zijn loon op de gewerkte uren of een betaalde rustdag.

Let op dat elke cao een eigen regeling kent met specifieke bepalingen. Zo staat in de cao voor uitzendkrachten van de ABU ook een specifieke regeling opgenomen voor de situatie dat het niet duidelijk is of de feestdag op een dag valt die normaal gesproken een werkdag is (artikel 27). Het is dus altijd aan te raden goed naar de gemaakte afspraken te kijken.

Oproepkrachten

De werknemer met een nulurencontract hoef je niet op te roepen op de dagen die je als bedrijf hebt aangewezen als feestdag. Bij het maken van het werkrooster kun je immers rekening houden met de vastgestelde feestdagen. De oproepkracht maakt die feestdag dus ook geen aanspraak op loon. Dit is anders als de oproepkracht na 12 maanden te hebben gewerkt, een aanbod voor een vast aantal uren heeft geaccepteerd en de feestdag valt op een dag dat de werknemer normaliter werkt.

Verplichte vrije dagen

Als werkgever kun je ook jaarlijks verplichte vrije dagen aanwijzen. Deze optie moet dan zijn opgenomen in een cao, personeelshandboek of in de arbeidsovereenkomst zelf, zodat de werknemer daarmee akkoord is gegaan. Deze verplichte vrije dagen vallen dan vaak tussen een feestdag en het weekeinde. Een voorbeeld daarvan is de vrijdag na Hemelvaartsdag.

Het is belangrijk de verplichte vrije dagen ruim van tevoren (bijvoorbeeld voor aanvang van het nieuwe jaar) aan te kondigen, zodat werknemers er bij de vakantieplanning rekening mee kunnen houden. Tijdens deze verplichte vrije dagen betaal je het loon door en de dagen breng je in mindering op het verlofsaldo van de werknemer. Je kunt er ook voor kiezen geen dagen af te schrijven als extra arbeidsvoorwaarde. 

Verboden onderscheid naar arbeidsduur

Tussen werknemers met een deeltijd- en een voltijdscontract kan een verschil ontstaan in beloning, als de aangewezen feestdag valt op een roostervrije dag. Is de vaste vrije dag van de werknemer bijvoorbeeld een maandag, dan heeft de deeltijdwerknemer geen voordeel van de vrije dag op Tweede Paasdag en Tweede Pinksterdag, terwijl een collega met een voltijdscontract dat voordeel wel geniet. Als werkgever moet je goede redenen hebben om dit onderscheid te kunnen onderbouwen. Over dit vraagstuk heeft de Commissie Gelijke Behandeling (nu College voor de rechten van de Mens genaamd) al in 2011 een oordeel gegeven.

Oordeel commissie

De Commissie Gelijke Behandeling oordeelde dat de werkgever verboden onderscheid had gemaakt op grond van arbeidsduur, door de werknemer geen compensatie te geven voor de erkende feestdagen in het jaar die op zijn vrije dag vielen. Uit dit oordeel kun je afleiden dat als een werknemer minder voordeel heeft van de aangewezen feestdagen, je deze werknemer hiervoor een financiële compensatie moet geven.