Sociale zekerheid van thuiswerkende grenswerker is vanaf 5 juli gewijzigd

Grenswerkers zijn medewerkers die over de grens wonen. Sinds de opheffing van de tijdelijke versoepelingsmaatregelen tijdens de coronapandemie, levert het telewerken door grenswerkers problemen op met belastingdiensten en uitvoeringsinstanties van de sociale zekerheid. Dit terwijl werknemers juist nu veel belang hechten aan het flexibel kunnen inrichten van hun arbeidstijd met onder meer thuiswerken.

Werkbezoek Ricoh

Tijdens het door evofenedex georganiseerde werkbezoek van Tweede Kamerlid Marijke van Beukering-Huijbrechts aan Ricoh in Bergen op Zoom, is dit knelpunt aan bod gekomen. De meeste werkgevers zijn door de ontstane situatie geneigd thuiswerken door grenswerkers te beperken tot 25 procent van de werktijd. Ook werven zij minder snel personeel van over de grens of ze besluiten contracten van grenswerkers niet te verlengen. Deze problemen kunnen ervoor zorgen dat werknemers vertrekken naar een andere werkgever, waar ze wel het gewenste aantal uren kunnen telewerken. Of ze zien zich zelfs genoodzaakt te verhuizen. Een ongewenste situatie waarin nu gelukkig verandering komt. Dat heeft minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) in een brief aan de Tweede Kamer laten weten.

Tot 50 procent telewerken

In Europees verband heeft Nederland onlangs een zogenoemde multilaterale kaderovereenkomst afgesloten. Werknemers kunnen op basis van deze kaderovereenkomst telewerken in de woonstaat tot 50 procent van de totale arbeidstijd, zonder dat dit leidt tot een wijziging van de toepasselijke socialezekerheidswetgeving. De werknemer moet evenwel ten minste 50 procent van de totale arbeidstijd fysiek werken in de lidstaat waar de werkgever is gevestigd.

Momenteel hebben, naast Nederland, ook Duitsland, Zwitserland, Tsjechië en Liechtenstein de kaderovereenkomst ondertekend. 11 andere lidstaten hebben kenbaar gemaakt dat zij de overeenkomst gaan ondertekenen. Dit zijn: België, Luxemburg, Oostenrijk, Slowakije, Ierland, Litouwen, Estland, Noorwegen, Malta, Portugal en Polen.

Aanvraagformulier downloaden

Werknemers van in Nederland gevestigde werkgevers kunnen sinds 5 juli via deze website van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) een aanvraagformulier downloaden voor het afsluiten van een zogeheten artikel 16-overeenkomst. Met een dergelijke overeenkomst wordt afgeweken van de reguliere aanwijsregels van Verordening 883/2004. Als werknemers en werkgevers geen aanvraag indienen, dan gelden bij telewerk de reguliere regels van deze Verordening (artikel 13). De SVB toetst of de aanvragers op het formulier hebben aangegeven aan alle voorwaarden van de kaderovereenkomst te voldoen. Omdat het een nieuwe regeling betreft, kan de aanvraagprocedure in het begin wat langer duren.

Verduidelijkende overeenkomst

Momenteel werken Nederland en haar directe buurlanden ook aan een verduidelijkende overeenkomst (geen verdragsaanpassing) op het gebied van belastingen als er wordt thuisgewerkt. Het recht op het heffen van belasting over het arbeidsinkomen verschuift nu namelijk bij thuiswerkdagen vanaf de eerste thuiswerkdag al naar het woonland. Dat levert werkgevers en werknemers extra belastingheffingen op. De overeenkomst zal naar verwachting de grootste drempel wegnemen die werkgevers nu ervaren om hun grenswerkers thuis te laten werken.

Fiscale maatregelen

Concreet gaat het om een tweetal fiscale maatregelen om thuiswerken voor grensarbeiders eenvoudiger te maken. Allereerst wordt een thuiswerkmaatregel die zich richt op grensarbeiders, opgenomen in de bilaterale belastingverdragen. Daarin kan bijvoorbeeld een maximum percentage (het streven is 50 procent) aan thuiswerk worden opgenomen, zonder dat dit fiscale gevolgen heeft voor werkgever en werknemer. Ten tweede zal een vaste regeling duidelijkheid bieden en daarmee onzekerheid wegnemen. Zodra dit geregeld is, is de verwachting dat meer ondernemers ertoe overgaan hun vacatures in te vullen met medewerkers van over de landsgrenzen.