Rode Zee-crisis versterkt drang naar weerbaarheid

De crisis in de Rode Zee duurt nu bijna twee maanden. Aanvallen door Houthi-rebellen op commerciële schepen in de Rode Zee hebben ertoe geleid dat vrijwel alle grote containerrederijen sinds half december omvaren via Kaap de Goede Hoop. Sinds begin dit jaar zijn ook de doorvaarten van bulkschepen en tankers aanzienlijk verminderd vanwege raket- en drone-aanvallen. Dit heeft twee belangrijke gevolgen voor bedrijven gehad: de zeevracht is langer onderweg, gemiddeld 10 dagen voor bestemming Rotterdam en 14 dagen voor het Middellandse Zeegebied. Daarnaast zijn de zeevrachttarieven op de spotmarkt met 300 procent gestegen, en zijn er aanzienlijke toeslagen bijgekomen.

Bedrijven geraakt op meerdere fronten

Uit het onderzoek blijkt dat bedrijven in diverse sectoren, zowel groot als klein, de crisis hard voelen. 35 procent van de bedrijven verwacht dit jaar een omzetdaling te zien, met name de groothandel en bedrijven die consumentenartikelen verkopen worden zwaar getroffen. 47 procent van de bedrijven vreest voor hun internationale concurrentiepositie, vooral omdat Europese bedrijven onevenredig zwaar worden getroffen, terwijl vertragingen en kosten voor Amerikaanse bedrijven lager uitvallen. In 71 procent van de gevallen kunnen bedrijven extra kosten die worden gemaakt deels of volledig doorberekenen aan hun klanten. Dit benadrukt het belang van het opbouwen van veerkracht en redundantie in ketens, gezien de toenemende verstoringen in de logistiek en de mondiale economie, hetzij door geopolitieke spanningen, terrorisme of natuurrampen.

In tijden van onzekerheid en crises is het cruciaal dat partijen samenwerken om gezamenlijk veerkrachtiger te worden. Ketensamenwerking wordt ook door de respondenten genoemd als een belangrijk middel om de impact te verzachten; meer dan de helft van de bedrijven maakt nieuwe afspraken met toeleveranciers en klanten. Bovendien is de helft van de bedrijven van plan, of heeft al besloten, om de productie te vervroegen. Tot slot is het anticiperen van potentiële impact van disrupties altijd nuttig, scenarioplanning is daarbij een middel wat al door 1/3 van het bedrijfsleven wordt aangegrepen.

Verhoudingen rederijen-verladers verslechterd

Het is echter belangrijk op te merken dat samenwerking met ketenpartijen niet altijd soepel verloopt. Respondenten hebben gemeld dat rederijen hun afspraken niet nakomen, slecht communiceren en onverklaarbaar hoge toeslagen opleggen. Over het algemeen geeft slechts 33 procent van de bedrijven aan dat ze de samenwerking met de rederijen (indien van toepassing) als goed of uitstekend beoordelen, wat in schril contrast staat met 72 procent voor de samenwerking met expediteurs of logistieke dienstverleners. Bijna alle bedrijven geven aan dat contractafspraken niet worden nagekomen door rederijen. Het grootste verschil in deze beoordelingen zien we bij bedrijven die overwegen om luchtvracht te gebruiken (75 procent versus 22 procent). Hoewel dit voor zo'n 30% van de bedrijven een optie is, is er voor de overgrote meerderheid geen haalbaar alternatief beschikbaar voor zeevracht. De bedrijven die overwegen luchtvracht te gebruiken, zijn voornamelijk actief in de industrie (bijvoorbeeld het transport van halffabricaten) of in de detailhandel.

Het onderzoek werd uitgevoerd tussen 26 januari en 2 februari. evofenedex vertegenwoordigt een breed scala aan leden in alle relevante sectoren van de economie. Deze diversiteit komt ook tot uiting in het onderzoek, zowel wat betreft het aantal werknemers als de vervoerde volumes van de respondenten.