Allianz: “Geopolitieke conflicten steeds grotere bedreiging voor scheepsvaart”

Dat er in 2023 slechts 26 grote schepen verloren zijn gegaan, betekent een daling van meer dan een derde op jaarbasis en van 70 procent in de afgelopen tien jaar. Dit is volgens Allianz Commercial (hierna Allianz genoemd) het laagste aantal in de sector ooit. De scheepvaartverzekeraar wijst er in zijn persbericht wel op dat de scheepvaart steeds meer onderhevig is aan toenemende volatiliteit en onzekerheden vanwege oorlog en geopolitieke gebeurtenissen, de gevolgen van klimaatverandering en de voortdurende risico’s die voortkomen uit de trend van grotere schepen. Dit betekent dat de sector veel werk zal hebben om deze status quo in de toekomst te handhaven, blijkt uit de Safety and Shipping Review 2024 van Allianz.

Toename piraterij

“De snelheid en omvang van de manier waarop het risicoprofiel van de sector verandert, is ongekend in de moderne tijd. Conflicten zoals in Gaza en Oekraïne hervormen de wereldwijde scheepvaart, met gevolgen voor de veiligheid van bemanning en schepen, bevoorradingsketens en infrastructuur, en zelfs het milieu. Piraterij neemt toe, met een zorgwekkende heropleving voor de Hoorn van Afrika. De voortdurende verstoring door droogte in het Panamakanaal laat zien hoe het veranderende klimaat van invloed is op de scheepvaart, en dat allemaal in een tijd waarin de scheepvaart haar grootste uitdaging moet aangaan, namelijk decarbonisatie”, aldus kapitein Rahul Khanna, global head Marine Risk Consulting bij Allianz.

Gps-storingen

Recente incidenten, zoals in de nasleep van het conflict in Gaza, hebben volgens Allianz aangetoond dat de wereldwijde scheepvaart steeds kwetsbaarder wordt voor proxy-oorlogen, geschillen en geopolitieke gebeurtenissen. Khanna: “Alleen al in de Rode Zee waren meer dan honderd schepen het doelwit van Houthi-militanten als reactie op het conflict. De scheepvaart in en rond de regio wordt nog steeds verstoord en dat zal in de nabije toekomst waarschijnlijk zo blijven. De terugkeer van Somalische piraten, na hun eerste succesvolle kaping sinds 2017, is een extra reden tot bezorgdheid.”

Zowel de oorlog in Oekraïne als de aanvallen in de Rode Zee hebben volgens Allianz ook de toenemende dreiging voor de commerciële scheepvaart aangetoond. “Deze gaat uit van nieuwe technologie, zoals drones, die relatief goedkoop en gemakkelijk te maken zijn en waartegen je je moeilijk kunt verdedigen zonder een grote marineaanwezigheid”, zegt Khanna. “Als we naar de toekomst kijken, zijn meer technologisch gedreven aanvallen op scheepvaart en havens ook een duidelijke mogelijkheid. Er komen steeds meer meldingen binnen van schepen die gps-storingen ondervinden, vooral in de Straat van Hormuz, de Middellandse Zee en de Zwarte Zee.”

Dubbele aanval

Aanvallen op de scheepvaart in de wateren van het Midden-Oosten hebben ook ernstige gevolgen gehad voor de doorvoer via het Suezkanaal – meer dan 40 procent minder begin 2024 – en de handel. Zo kort na de voortdurende verstoring door droogte in het Panamakanaal, komt dit volgens Allianz neer op een dubbele aanval op de scheepvaart. “Met nog meer problemen voor wereldwijde toeleveringsketens tot gevolg. Welke alternatieve routes schepen ook nemen, ze krijgen te maken met lange omleidingen en hogere kosten, wat ook gevolgen heeft voor hun klanten. Het vermijden van het Suezkanaal voegt minstens 3000 zeemijlen (meer dan 5500 kilometer) en tien dagen vaartijd toe bij de omleiding via Kaap de Goede Hoop.”

Milieuproblemen

Omvaren heeft ook gevolgen voor het risicolandschap en het milieu, aldus Allianz. “Stormen en ruwe zee kunnen een grotere uitdaging vormen voor kleinere schepen die gewend zijn kustwateren te bevaren, terwijl de infrastructuur voor een incident met de grootste schepen, zoals een geschikte vluchthaven of een geavanceerde bergingsoperatie, mogelijk niet beschikbaar is. Milieuwinst kan verloren gaan als omgeleide schepen sneller gaan varen om langere afstanden af te leggen. Omleidingen van de Rode Zee worden al genoemd als de belangrijkste oorzaak van de stijging van de emissies in de EU-scheepvaartsector met 14 procent dit jaar.”

Groene scheepvaart

De scheepvaart is verantwoordelijk voor ongeveer 3 procent van de wereldwijde uitstoot veroorzaakt door menselijke activiteiten en de sector heeft zich verbonden aan strenge doelstellingen om deze uitstoot te verminderen, aldus het persbericht. Om deze doelstellingen te halen, is volgens Allianz een mix van strategieën nodig, waaronder maatregelen om de energie-efficiëntie te verbeteren, het gebruik van alternatieve brandstoffen, innovatieve scheepsontwerpen en aandrijfmethoden.

“Decarbonisatie brengt verschillende uitdagingen met zich mee voor een industrie die jongleert met nieuwe technologieën en bestaande manieren van werken. De industrie zal bijvoorbeeld infrastructuur moeten ontwikkelen om schepen die alternatieve brandstoffen gebruiken te ondersteunen, zoals bunkering en onderhoud, terwijl tegelijkertijd fossiele brandstoffen geleidelijk worden afgeschaft. Er zijn ook potentiële veiligheidsproblemen met terminaloperators en scheepsbemanningen die omgaan met alternatieve brandstoffen die giftig of zeer explosief kunnen zijn”, aldus Justus Heinrich, global product leader Marine Hull van Allianz.

Domino-effect

“Het vergroten van de werfcapaciteit zal ook van groot belang zijn naarmate de vraag naar groene schepen toeneemt. Die capaciteit wordt momenteel beperkt door lange wachttijden en hoge bouwprijzen,” zegt Heinrich. Tot 2050 moeten er jaarlijks meer dan 3500 schepen worden gebouwd of omgebouwd, maar het aantal scheepswerven is tussen 2007 en 2022 meer dan gehalveerd. “Capaciteitsbeperkingen op scheepswerven kunnen een domino-effect hebben op reparaties en onderhoud, waarbij beschadigde schepen of schepen met machineproblemen te maken kunnen krijgen met grote vertragingen.” Machineschade of -defecten zijn de meest voorkomende oorzaak van scheepvaartincidenten: goed voor meer dan de helft daarvan wereldwijd in 2023 (1587).