Uitdagingen en trends voor de scm-professionals in 2024

De oorlogen Oekraïne-Rusland & Israël-Gaza

Met mogelijk een koude winter voor de boeg kan de oorlog in Oekraïne weer effect gaan hebben op de gasprijzen. Ook hebben de sancties op Russische olie en gas een prijsopdrijvend effect opgeleverd, waarbij landen in het Midden-Oosten niet bereid blijken te zijn om hun productie op te hogen teneinde de wereldprijs te verlagen. De conflicten kunnen een belangrijke oorzaak worden én blijven van disrupties in wereldwijde supplychains. Vooral wanneer het conflict in Israël lang voortduurt en overslaat naar andere landen in de regio Midden-Oosten. Ook liggen de kaarten er voor Oekraïne er momenteel niet positief bij en weet Rusland effectiever over te stappen naar een oorlogseconomie dan de EU. 

De ervaring met de oorlog in Oekraïne leert ons dat de hedendaagse supplychains een complex web van onderlinge verbondenheid vormen. Een verstoring op één locatie heeft directe gevolgen voor andere locaties en zelfs andere ketens wereldwijd.

Zwakke economie China

De effecten van de almaar slechter draaiende economie in China zullen in Nederland merkbaar zijn. De malaise in China zal ook de Amerikaanse economie raken. Als exportland is Nederland ook afhankelijker van de Chinese economie. Een zwakke Chinese economie zorgt uiteindelijk wel voor een lagere energieprijs in Europa. Maar er is tevens een kentering merkbaar waarbij bedrijven kiezen voor productie in Vietnam. Ook al lijkt het sluimerende conflict met Taiwan weer naar de achtergrond verdwenen te zijn, toch speelt onzekerheid een rol. Onze specialisten op het vlak van internationaal ondernemen helpen leden verder het risico op deze onzekerheden te verkleinen.

Schaarste aan grondstoffen

De algemene schaarste aan grondstoffen, halffabricaten en componenten, in comnbinatie met een tekort aan opslagcapaciteit en transportproblemen, kan tot gevolg hebben dat goederen minder (snel) geproduceerd worden. Dit kan problemen geven bij het uitleveren daarvan. Zo heeft China onlangs de uitvoer van gallium en germanium aan banden gelegd, terwijl deze materialen cruciaal zijn voor de chipproductie. Supplychainprofessionals die met elkaar kennis willen uitwisselen over het omgaan met hun grondstoffenproblematiek treffen vakgenoten in ons supply chaingersnetwerk.

Verkiezingen VS

Welke rol zal Amerika onder de nieuwe president innemen in alle geopolitieke spanningen in de wereld? Welke houding zullen zij aannemen naar met name Rusland en China? Dit zal van grote invloed zijn op Europa. Aangezien Amerika veel bijdraagt aan de defensie van Europa zullen zij vragen/verwachten dat Europa hen steunt in hun houding ten opzichte van Rusland en China. En ontstaat er met Trump weer aan de macht een handelsoorlog met de Europese Unie? Omdat de verkiezingen pas eind 2024 plaatsvinden zal de meeste impact in 2025 voelbaar zijn.

CBAM-wetgeving rapportageverplichting januari 2024

Per 1 oktober 2023 geldt de rapportageverplichting voor CBAM-goederen. Binnen een maand na het einde van ieder kwartaal moeten importeurs bij de Europese Commissie een rapportage indienen. Deze rapportage gaat over zowel de hoeveelheid CBAM-goederen die zijn geïmporteerd als over de hoeveelheid CO2 die bij de productie van die goederen is uitgestoten. De eerste rapportage moet dus uiterlijk 31 januari 2024 zijn ingeleverd, volgens de Belastingdienst.

Wetgeving rondom data en digitalisering

Ook staat bedrijven de Europese Network & Information Security Directive (NIS2) te wachten. Een richtlijn is gericht op een verbetering van de digitale weerbaarheid van Europese lidstaten. Daarbij is het de moeite waard om je te verdiepen in de inhoud van de data governance act. Door de data governance act ontstaat een wettelijk kader voor vertrouwde datadeling. En vergeet de ontwikkelingen rondom het digitale productpaspoort niet. Onze experts kunnen je hier meer over vertellen.

Hoewel de wetgeving complex is, moeten bedrijven ervoor waken dat compliance een op zichzelf staand doel wordt. De nieuwe regels bieden ook kansen wanneer je processen inzichtelijk wilt hebben om de logistiek te optimaliseren. Een en ander kan verder dienen als robuuste basis voor het realiseren van bijvoorbeeld de eerste stappen in circulariteit. Of het verduurzamen van de logistiek. Toch moeten overheden ervoor waken dat de hoeveelheid regelgeving nog wel behapbaar blijft voor bedrijven om uit te voeren. Het risico bestaat anders dat zij op zoek gaan naar oorden waar de wetgeving flexibeler in de uitvoering is.

Prijzen onder druk en grondstoffen en chiptekort

De inflatie lijkt momenteel getemd, maar de risico’s op onverwachte prijsverhogingen blijven aanwezig in de markt. Zo is de voedselprijs gestegen in 2023, ondanks een daling van de voedselgrondstofprijzen. Sanctiebeleid op zeldzame aardmaterialen heeft weer gevolgen voor de productie van computerchips. 

Onzekerheid in vraag en aanbod en voorraad hoogtes

De Nederlandse industrie heeft de afgelopen jaren te maken gehad met een gestage afname van bedrijvigheid. Deze trend lijkt zich voort te zetten, wat zorgwekkend is voor de economie van het land. De aanhoudende dalingen van zowel de productieomvang als het aantal nieuwe orders zorgen voor een forse achteruitgang in de sector. Oktober 2023 was de vijftiende maand op rij met krimp. En afgelopen juli teisterde een overschot aan voorraad een kwart van de groot- en detailhandelbedrijven. 

Personeelstekorten blijven voortduren

Ondanks de milde recessie waarin Nederland verkeert, blijft de vraag naar personeel hoog. Een interessant punt hierin is de Nederlandse verkiezingsuitslag. Hoe staat een nieuwe coalitie tegenover migratie en het aantrekken van arbeidsmigranten, expats en studenten, zowel kennisintensief voor ASML als arbeidsintensief in allerlei logistieke functies? En hoe kunnen deze mensen dan van huisvesting worden voorzien? De nieuwe uitspraak van Raad van State biedt de mogelijkheid voor asielzoekers om het hele jaar door te werken. Zal dit een oplossing blijken of juist voor meer onrust zorgen?  

Kostenbesparingen en transparantie centraal

Nu het economisch meer begint tegen te zitten staan kostenbesparingen centraal. In de inkoopstrategie van bedrijven wordt duurzaamheid steeds belangrijker. Bedrijven zullen zich steeds meer moeten richten op MVO, waarbij ze rekening houden met de gevolgen van inkopen voor het milieu en de sociale omstandigheden. Transparantie in de toeleveringsketen wint volgens Gartner aan belang voor bedrijven. Het gaat om inzicht in de oorsprong en traceerbaarheid van producten, arbeidsomstandigheden en maatschappelijke verantwoordelijkheid bij leveranciers. Hiervoor stellen bedrijven steeds meer eisen aan hun leveranciers in hun supplychain van de toekomst.

Minder verstoringen in de keten?

Uiteindelijk zijn grote disrupties op het vlak van transport, grondstoffen en energie op dit moment niet uit te sluiten, al lijken er geen grote verstoringen in het vooruitzicht. De containerprijs is gedaald naar pre-coronatarieven. En de olieprijs houdt zich redelijk stabiel op dit moment. Maar om voorbereid te zijn op het onverwachte, is veerkracht binnen de supplychain van de toekomst nodig. 

Verstoringen zijn niet langer een uitzondering, maar een voortdurende realiteit waarmee we geconfronteerd worden. Om effectiever en sneller op deze verstoringen te reageren, dienen we onze ketens anders in richten en te beheren: door onze ketens veerkrachtiger (resilient) te maken. Hierbij is de traditionele benadering van ketenbeheer, gericht op kostenbesparing en efficiëntie, niet langer toereikend. In plaats daarvan zullen bedrijven hun weerbaarheid moeten vergroten zonder in te boeten op hun marges. Dit vraagt om een evenwichtige combinatie van ketensamenwerking, flexibiliteit, transparantie, wendbaarheid en de juiste buffers op de juiste plaats.

Voor deze uitdaging heeft evofenedex het netwerk voor supplychain-professionals opgericht. Inmiddels nemen meer dan 130 supplychain-professionals deel. Ook in 2024 kunnen zij voor onafhankelijk advies, netwerken en opleidingen terecht bij evofenedex.