Importeurs moeten rapporteren over broeikasgasuitstoot

De Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) is een heffing op koolstofstofintensieve producten die geïmporteerd worden in de Europese Unie (EU). CBAM is in het leven geroepen als aanvulling op het bestaande Emissions Trading System (ETS), dat Europese bedrijven al verplicht te betalen voor hun broeikasgasuitstoot. ETS heeft als nadeel dat koolstofintensieve productie zich naar buiten de EU verplaatst, waar meestal niet voor uitstoot betaald hoeft te worden. Door CBAM geldt straks alsnog een heffing wanneer deze goederen op de Europese markt gebracht worden.

Welke goederen vallen onder CBAM?

CBAM zal in eerste instantie alleen gelden voor goederen en materialen waarvan de productie veel broeikasgassen, zoals CO2, uitstoot: cement, ijzer, staal, aluminium, kunstmest, elektriciteit en waterstof. De EU zal de lijst de komende jaren uitbreiden. Goederen die onder CBAM vallen, mogen alleen door partijen met een CBAM-vergunning worden ingevoerd. In Nederland zal vermoedelijk de Nederlandse Emissieautoriteit deze vergunningen uitgeven.

Wanneer gaat de verordening in?

Op 1 oktober 2023 gaat de overgangsfase in en moeten vergunninghouders jaarlijks aangeven hoeveel CBAM-goederen ze hebben ingevoerd, en wat de broeikasgasemissie in CO2-equivalent (CO2e) daarvan was. Hierbij gaat het om de daadwerkelijke uitstoot bij productie. Voor goederen met een waarde lager dan 150 euro per zending, meestal e-commerce goederen, geldt een uitzondering. Hiervoor is geen aangifte nodig. Vanaf 1 januari 2026 moeten importeurs met CBAM-certificaten betalen voor de import van CBAM-goederen. De prijs van deze certificaten is gekoppeld aan die van ETS-certificaten. Net als bij ETS is voor elke ton CO2e-uitstoot één certificaat nodig.

Wat als al in het buitenland is betaald?

Als een importeur kan aantonen dat er al een koolstofheffing is betaald voor de productie van de geïmporteerde goederen, dan mag hij dat bedrag van de CBAM-heffing aftrekken. IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland zijn helemaal uitgezonderd van de regeling, omdat ze dezelfde koolstofregelingen als de EU hanteren.

Gevolgen CBAM

CBAM creëert een gelijk speelveld voor goederen die in de EU op de markt komen, waarbij het niet uitmaakt of ze in of buiten de EU zijn geproduceerd. Europese exporteurs blijven echter een nadeel ondervinden ten opzichte van producenten in landen zonder koolstofheffing. CBAM lost dit niet op. Ook komen minder ontwikkelde landen die niet kunnen investeren in schone technologie, op achterstand te staan. CBAM maakt produceren in deze landen immers relatief duur. Om dit te compenseren, wil de EU in deze landen CO2e-arme technologie financieren met een jaarlijks bedrag.

ETS II voor brandstoffen 

Het Europees Parlement heeft in april 2023 groen licht gegeven voor de hervorming van ETS. Momenteel worden deels nog gratis ETS-certificaten uitgegeven; dit wordt tussen 2026 en 2034 uitgefaseerd. Verder komt er vanaf 2027 een afzonderlijk en nieuw ETS II voor brandstoffen in wegvervoer, gebouwen en bepaalde andere sectoren. Vanaf 2027 of, bij uitzonderlijk hoge energieprijzen, 2028 hangt er in deze sectoren dus een prijs aan broeikasemissies.

Dit artikel is geschreven door Elmar Otten, beleidsadviseur Internationaal Ondernemen bij evofenedex. Het is ook verschenen in globe, het vakblad voor internationaal ondernemen.

Vragen rondom CBAM?

Neem dan via onderstaande button contact op met onze ledenservice.