Hervatting Amerikaanse staal- en aluminiumheffingen

Tussen 2018 en 2021 voerden de Europese Unie (EU) en de Verenigde Staten (VS) een handelsoorlog over staal en aluminium. De VS legden destijds tarieven op van 25 procent voor Europees staal en 10 procent voor Europees aluminium. De EU reageerde met vergeldingsheffingen op Amerikaanse producten ter waarde van 2,8 miljard euro, later opgeschaald naar 4,8 miljard euro. In 2021 schortten beide partijen de maatregelen op na een akkoord onder president Joe Biden. De Europese vergeldingsmaatregelen zijn echter slechts uitgesteld tot 31 maart 2025. De verwachting is dat de EU snel zal reageren met heffingen op deze 4,8 miljard euro aan Amerikaanse producten, waaronder bourbon, whisky, Harley-Davidson-motorfietsen en motorboten. Lagere tarieven zullen gelden voor producten als cosmetica, servies, elektronica en textiel.

Tijdlijn van eerdere heffingen

• 1 maart 2018: president Trump kondigt invoertarieven aan van 25 procent op staal en 10 procent op aluminium, onder de nationale veiligheidsclausule (Section 232 van de Trade Expansion Act van 1962).
• 1 juni 2018: tarieven treden in werking voor 6,4 miljard euro aan staal- en aluminiumimport uit de EU.
• 22 juni 2018: de EU introduceert vergeldingsmaatregelen ter waarde van 2,8 miljard euro op Amerikaanse goederen, zoals bourbon, motorfietsen en sinaasappelsap.
• Mei 2019: president Trump heft tarieven op voor Canada en Mexico als onderdeel van de USMCA-overeenkomst, maar de EU blijft onderhevig aan de heffingen.
• Februari 2020: de VS breiden staal- en aluminiumheffingen uit naar afgeleide producten uit de EU, zoals nagels en kabels.
• Oktober 2021: de VS en de EU schorten tarieven op en introduceren een tariefvrij quotumsysteem met de naam Tariff Rate Quota (TRQ).
• 1 januari 2022: het TRQ-systeem treedt in werking. Staalimport tot een bepaald volume blijft tariefvrij, maar daarboven blijven de heffingen van kracht.
• Oktober 2023: de EU en de VS verlengen de tijdelijke afspraken en stellen de deadline voor een definitief akkoord over een groen staal- en aluminiumpact uit. De Europese opschorting van de heffingen wordt verlengd tot 31 maart 2025.

Gevolgen voor industrie en handel

De heffingen tussen 2018 en 2021 hadden brede en voornamelijk negatieve gevolgen voor de Amerikaanse industrie. Volgens het Peterson Institute werden de kosten grotendeels opgevangen door importeurs, wat hun winstmarges verlaagde en leidde tot het verlies van naar schatting 75.000 Amerikaanse productiebanen. Amerikaanse exporteurs ondervonden daarnaast concurrentieproblemen door de verhoogde kosten voor metalen in eigen land.

Ook de Europese staalindustrie had zwaar te lijden onder de verminderde vraag door de hogere kosten. In de periode 2020-2021 lag de exportwaarde van Europees staal naar de VS 37 procent lager dan voor 2018. Sinds het akkoord van 2021 herstelde de export volledig, maar met de hervatting van de heffingen dreigt een nieuwe terugval. Gezien de beperkte aluminiumproductie bestemd voor de VS is de impact van deze heffingen beperkt voor de EU. Amerikaanse import is hier grotendeels afkomstig uit Canada.

Geen uitzonderingen voor hoogwaardige staalproducten

In tegenstelling tot eerdere heffingen maken de VS nu geen uitzonderingen voor hoogwaardige staalimport. Dit raakt bedrijven zoals Tata Steel, dat staal levert voor batterijen van elektrische auto's, hoogwaardig verpakkingsstaal en andere geavanceerde staalsoorten voor de voedsel- en cosmetica-industrie. Voor deze gespecialiseerde toepassingen bestaat in de VS geen binnenlands alternatief.

Afgewerkte staalproducten ook getroffen

Een belangrijke wijziging ten opzichte van 2018 is de opname van afgewerkte staalproducten in de heffingen. Waar eerdere tarieven zich richtten op ruw staal en primair aluminium, raken de nieuwe tarieven nu ook producten met toegevoegde waarde, zoals extrusieprofielen en platen. Dit kan leiden tot stijgende prijzen voor consumenten in de VS. Nederlandse bedrijven zoals Salco Metals (metalen industriedeuren) en MetaZet Formflex (hijsinstallaties) ondervinden hier directe gevolgen van.

Standpunt van evofenedex

evofenedex staat klaar om haar leden te ondersteunen met vragen over deze handelsbelemmeringen en roept de Nederlandse regering op om een actieve rol te spelen in de bemiddeling van dit handelsconflict. Het TRQ-systeem, hoewel niet ideaal, gaf Europees staal een relatief gunstige positie ten opzichte van andere grote leveranciers zoals Brazilië en Zuid-Korea. Een bredere handelsovereenkomst tussen Noord-Amerika en de EU blijft noodzakelijk om de industrieën aan beide zijden van de oceaan te versterken, vooral met het oog op de energietransitie.