Handels- en productiebedrijven dreigen ‘war on talent’ te verliezen

Handels- en productiebedrijven hebben gebrek aan tijd, capaciteit, kennis en draagvlak om actief aan de slag te gaan met strategisch HR-beleid. De urgentie is er, maar er wordt te weinig actie ondernomen. Richt je blik op de toekomst, zo luidt het advies uit het rapport. De personeelstekorten zijn een onmiskenbaar gegeven. Een oplopende vraag naar personeel, een mismatch tussen vraag en aanbod en een HR-positie die van nature niet strategisch is, het zijn bij elkaar opgeteld allemaal factoren die ervoor zorgen dat handels- en productiebedrijven de ‘war on talent’ gaan verliezen als ze niet nu in actie komen.

Stijging vacatures

Maar liefst 41 procent van de respondenten geeft aan in 2023 een stijging te zien van het aantal vacatures binnen hun onderneming. Bij 74 procent van de vacatures gaat het om een vervangingsvraag. 42 procent van de respondenten geeft aan dat hun bedrijf ook vacatures heeft voor nieuwe functies. Van mensen aantrekken en vervangen wordt dus werk gemaakt, maar er is vaak geen onderliggende strategie om medewerkers ook aan boord te houden.

Bedrijven verwachten in 2024 een groei van het aantal vacatures voor de functie van logistiek medewerker, ICT-medewerker en chauffeur. Deze groei is echter per saldo lager dan de voorgaande jaren. Daarnaast verwachten bedrijven een personeelstekort in 2024 voor die drie functiegroepen.

We zien een lichte stijging in het aantal bedrijven dat aangeeft een missie en visie te hebben die gekoppeld is aan het HR-beleid, hetgeen een positieve ontwikkeling is. Twee op de drie bedrijven heeft een missie en visie vastgesteld. Hiervan heeft 50 procent strategisch HR-beleid dat daarop is afgestemd, aldus de respondenten. Bij vragen over diverse soorten HR-beleid op het vlak van bijvoorbeeld diversiteit, duurzame inzetbaarheid, ontwikkeling en digitalisering blijkt deze koppeling echter niet of nauwelijks aanwezig te zijn.

Urgentie nog niet doorgedrongen

De medewerker heeft het in deze krappe arbeidsmarkt voor het zeggen. Dat blijkt ook uit het onderzoek. Van alle HR-thema’s wordt het thema werving & selectie / arbeidscommunicatie / employer branding / onboarding het belangrijkst gevonden. Maar de urgentie om iets te veranderen aan het HR-beleid is nog niet doorgedrongen in de meeste organisaties. Het thema verzuim / arbeidsomstandigheid / gezondheidsbeleid is ook relevanter geworden. Slechts 26 procent van de respondenten heeft echter duurzaam inzetbaarheidsbeleid vastgelegd. Net als voorgaande jaren worden vooral ergonomische aanpassingen gedaan.

De respondenten vinden het salaris dit keer minder belangrijk dan vorig jaar. Dit komt mogelijk doordat de salarissen over het algemeen dit jaar al gestegen zijn. Grootste stijgers ten opzichte van vorig jaar van zaken waaraan medewerkers waarde hechten, zijn uitzicht op een vaste aanstelling (van 29 naar 35 procent) en de mogelijkheid van thuiswerken (van 10 naar 16 procent). 70 procent van de bedrijven heeft in 2023 innovaties doorgevoerd die het HR-beleid raken. De meest genoemde innovaties zijn automatisering en digitalisering. Sociale innovaties volgen op de derde plaats.

Andere functie-eisen en arbeidsvoorwaarden

De helft van de organisaties heeft een ontwikkelingsbeleid voor medewerkers vastgelegd, terwijl het aantal respondenten dat belang hecht aan het HR-thema talentontwikkeling juist enorm is gedaald ten opzichte van 2022 (van 46 naar 36 procent). Slechts een vijfde van de bedrijven is van plan ontwikkelingsbeleid volgend jaar vast te leggen. Het meest worden persoonlijke ontwikkelingsplannen ingezet.

Het aantal bedrijven dat zijn functie-eisen en arbeidsvoorwaarden heeft aangepast, is opvallend gestegen. Waarschijnlijk houdt deze stijging verband met de huidige personeelstekorten. De belangrijkste competentie voor een medewerker is samenwerken, maar deze is op de ranglijst wel gedaald ten opzichte van voorgaande jaren. Zelfsturendheid en communicatieve vaardigheden zijn dit jaar opvallend gestegen. Het beschikken over IT-vaardigheden staat net als vorig jaar onderaan.

Mens centraal

Het advies uit het onderzoek luidt: stel de mens centraal in je bedrijf, maak een HR-strategie en gooi het eens over een andere boeg. Implementeer sociale innovaties samen met innovaties zoals automatisering en digitalisering op de werkplek en betrek medewerkers tijdig en actief bij toepassingen van technologieën op de werkvloer. Vis eens in een andere vijver, besteed aandacht aan talentontwikkeling, diversiteit en inclusie en ga het werk anders organiseren door meer samen te werken met onderwijsinstellingen en andere bedrijven. Investeer in strategisch ontwikkelingsbeleid voor medewerkers en in coaching, verzuimbeleid en de gezondheid van het zittende personeel. Dat kan ook samen met partners in de keten of in de regio. 

Lees het volledige rapport HRM-trends in Logistiek en Handel 2023.