2022 was roerig jaar voor vervoer

2022 is een jaar waarin zóveel gebeurd is, dat veel van die gebeurtenissen alweer bijna vergeten zijn. Het jaar was nog maar nauwelijks op gang – de wereld haalde opgelucht adem omdat het coronaspook eindelijk bedwongen leek – toen nieuw onheil zich aandiende. Op 24 februari viel Rusland Oekraïne binnen, met de inmiddels bekende gevolgen. Een oorlog op Europese bodem, die onder andere veel persoonlijk leed, een energiecrisis, sancties en een ongekende inflatie teweegbracht.

Containerprijzen

In de wereld van het vervoer konden de gevolgen niet uitblijven, al waren die lang niet altijd negatief. Zo daalden dit jaar eindelijk de prijzen in het containervervoer. Die waren in de afgelopen jaren tot ongekende hoogten gestegen. Maar de in Europa opgebouwde voorraden bleken meer dan voldoende, en de rederijen schroefden hun containertarieven terug naar normalere waarden. De betrouwbaarheid van de dienstverlening laat helaas nog wel te wensen over.

Vrachtvluchten

Een verlaging van de tarieven is zeker nog niet het geval in de luchtvrachtsector, waar de tarieven sowieso al hoog waren, maar ook hoog bleven. Wat zeker niet hielp was de aangekondigde stevige krimp van het aantal vluchten op Schiphol, waarvan de effecten nog niet helemaal zijn uitgekristalliseerd. Er wordt gekeken of het aantal 'slots' voor vrachtvluchten kan worden gehandhaafd, maar zekerheid daarover is er allesbehalve. Dat bedrijven als Lidl en bloemenkwekers langzaam overstappen van lucht- naar zeevracht kan voor wat verlichting zorgen. Maar voor tijdkritische en hoogwaardige goederen blijft luchtvracht van groot belang. Wellicht dat de inzet van meer vrachttoestellen – fullfreighters – soelaas biedt. 

Maastricht Aachen Airport

Naast Schiphol heeft Nederland slechts nog één vrachtvliegveld: Maastricht Aachen Airport (MAA). Dat heeft veel werk verzet om de statenleden te overtuigen om de luchthaven open te houden. Ook evofenedex heeft meermaals bij de politiek erop aangedrongen om MAA open te houden. Er ligt nu een stevig businessplan voor de Limburgse luchthaven. Schiphol gaat erin investeren en neemt een belang in MAA.

Verduurzaming

Mede onder druk van de energiecrisis werd verduurzaming in 2022 een belangrijker en urgenter onderwerp dan het al was. Gemeenten verscherpten de toegang tot milieuzones begin dit jaar – alleen Euro 6-auto’s mogen er nog in – en de datum van invoering van zero-emissiezones (1 januari 2025) komt steeds dichterbij. Steeds meer ondernemers verduurzamen daarom hun wagenpark, waarbij (of waardoor) er wel grote zorgen zijn over de laadinfrastructuur. Er verschenen dit jaar zorgwekkende kaartjes van gebieden waar het stroomnet schromelijk tekort zou schieten, maar de werkelijkheid ligt iets genuanceerder. Zo kun je met terugleveren van stroom en zorgvuldig en slim verdelen van de laadcapaciteit veel oplossen.

Zelfvoorzienend

evofenedex organiseerde in 2022 diverse informatiebijeenkomsten over het onderwerp laden, waar netbeheerders veel duidelijkheid verschaften. Een belangrijke les uit die sessies is dat het inventariseren van de laadbehoefte hoge prioriteit moet blijven krijgen en dat samenwerking tussen de gebruikers van bedrijfsterreinen belangrijker wordt dan ooit. Sámen de beschikbare stroom optimaal verdelen, daar komt het op neer in de toekomst. Gezamenlijke laadpleinen worden belangrijk. Ook het zelf opwekken van stroom en het opslaan daarvan kan veel problemen voorkomen. 'Zelfvoorzienend zijn' is belangrijk in de toekomst, als het om energie gaat.

Vrachtwagenheffing

Grote bedrijven krijgen in 2023 te maken met de verplichting hun CO₂-uitstoot bij te houden, maar dergelijke maatregelen liggen ook voor het mkb in het verschiet. Diverse websites bieden daar al ondersteuning bij, zodat bedrijven zich kunnen voorbereiden. Dat voorbereiden is ook belangrijk voor de vrachtwagenheffing die, zo heeft de regering dit jaar besloten, in 2026 van kracht wordt. De vrachtwagenheffing is een heffing per kilometer, waarbij de uitstoot van het voertuig een belangrijke rol speelt. De vrachtwagenheffing is daardoor een stimulans voor vervoerders om met schonere voertuigen te gaan rijden.

De overheid zal de netto-opbrengst van de vrachtwagenheffing terugsluizen naar het bedrijfsleven voor verduurzamingsdoelen. Dankzij een succesvolle lobby van evofenedex heeft minister Mark Harbers besloten om de gelden eerder beschikbaar te stellen voor de bedrijven. Zij kunnen die dan gebruiken voor de aanschaf van elektrische voertuigen en andere initiatieven om hun CO₂-uitstoot terug te dringen.

Protest afschaffing bpm-vrijstelling

Een enorm pijnpunt in 2022 was de maatregel om de bpm-vrijstelling voor dieselbestelauto’s af te schaffen. Vanaf 1 januari 2025 betalen ondernemers voor hun dieselbestelauto’s bpm, waardoor hun auto's gemiddeld zo’n 11.000 euro duurder worden. Samen met andere belangenbehartigers voerde evofenedex op alle fronten actie tegen de plannen, die goed beschouwd alleen worden doorgevoerd om een gat in de rijksbegroting te dichten. 

Het protest, dat ook het aanbieden van een petitie aan de Tweede Kamer omvatte, mocht niet baten. De formele beslissing volgt naar verwachting eind dit jaar. Dat neemt niet weg dat evofenedex zich blijft verzetten tegen bpm als middel om de komst van zero-emissiebestelauto’s te stimuleren. De regering kan hiervoor veel beter andere maatregelen nemen. Het invoeren van een luxebelasting, waarmee een bestelauto gemiddeld 11.000 euro duurder wordt, is níet het juiste middel. 

Droogte binnenvaart

Je zou het door de decemberkou bijna vergeten, maar we hebben een opvallend hete zomer achter de rug, met grote perioden van droogte en lage waterstanden in de rivieren. De binnenvaart had daar lang last van en kon soms maar met een derde van de beschikbare laadcapaciteit varen. Tijdens crisisoverleg tussen Rijkswaterstaat en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werd in augustus zelfs duidelijk dat in het zwartste scenario bijna 85 procent van de binnenvaartcapaciteit niet inzetbaar zou zijn. 

Net op tijd kwam er weer regen, maar tot in oktober hield de binnenvaart last van te lage waterstanden. Dat maakte meteen duidelijk dat er dringend behoefte is aan structurele maatregelen. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan het niet te snel afvoeren van water naar zee. Sla het water in spaarbekkens op, zodat je het kunt gebruiken in tijden van schaarste.

Krappe arbeidsmarkt

Tot slot kampte ondernemend Nederland in 2022 met een enorme krapte op de arbeidsmarkt. In de wereld van de logistiek leidde dat vooral tot een nóg groter tekort aan chauffeurs, terwijl ook in magazijnen de vraag naar medewerkers veel groter was dan het aanbod. Het leidde in het bedrijfsleven opnieuw tot goed ‘naar binnen kijken’ bij het eigen bedrijf: hóe worden we een nóg aantrekkelijkere werkgever? Het werven van nieuwe medewerkers – maar zeker ook het vasthouden van bestaande – is belangrijker dan ooit. Onze opleidingen kunnen daar een mooie rol bij spelen.