Spottarieven voor containervracht lopen weer op

Veel analisten werden verrast door deze plotse stijging, evenals Hapag-Lloyd-voorman Rolf Habben-Jansen, die het vooral toeschreef aan ‘nerveuze verladers’. Anderen wezen naar gestegen Chinese export. In werkelijkheid ligt er een combinatie van factoren ten grondslag aan de stijging.

Capaciteitsbeperkingen

De stijging van spottarieven is te herleiden naar een combinatie van capaciteitsbeperkingen, een vroeg piekseizoen en macro-economische condities. Te beginnen bij het eerste: we weten al sinds het begin van de Rode Zee-crisis dat omvaren rond de Kaap de Goede Hoop zeker 10 procent extra capaciteit opslokt in de markt ten opzichte van de snellere Suez-route, vooral om de standaardroulatie van containers aan te houden. Anderzijds komt er steeds meer capaciteit beschikbaar vanwege nieuwe schepen, die voor heel 2024 zal uitkomen op een recordhoeveelheid van meer dan 3 miljoen TEU. Echter, de marge is erg beperkt op dit moment en er is weinig capaciteit om additionele knelpunten op te vangen.

Congestie

Alphaliner rapporteerde vorige week zelfs dat er een tekort van 36 schepen is om de huidige 25 diensten van Azië naar Europa te onderhouden. Momenteel zijn er namelijk 340 schepen ten opzichte van de benodigde 376. Dit komt neer op een capaciteitstekort van 10 procent. Dit zien we onder meer terug in de hoeveelheid ‘blank sailings’ (geannuleerde afvaarten), die in de periode maart-april voor Noord-Europa-Azië toenam van 12 naar 21 procent. De verklaring hiervoor zit voornamelijk in langzaam oplopende congestie in havens wereldwijd die voelbaar wordt.

De herconfiguratie van netwerken leidt tot onregelmatige ladingstromen, de inzet van meer schepen, grotere pieken en vertraagde aankomsten, met als resultaat langere wachttijden. Zo is het aantal wachtdagen meer dan verdubbeld in havens. Bijvoorbeeld in Singapore en Jebel Ali (Dubai) naar 3-5 dagen. De situatie is ook problematisch in Shanghai, Colombo en Port Klang. Vooral lading voor het Midden-Oosten en het Middellandse Zeegebied komt niet meteen op de juiste plek terecht, wat extra bewegingen creëert.

Vroeg piekseizoen

De congestieproblemen worden versterkt door een stijgende vraag van verladers naar capaciteit. De verwachting is al enkele maanden dat het piekseizoen, die traditioneel gezien in het midden van de zomer valt voor zeevracht, vervroegd zou plaatsvinden. We zien nu dat bedrijven inderdaad uit voorzorg vanwege langere vaartijden eerder hun voorraden aanvullen en lading binnenhalen. Tevens speelt voor Amerikaanse bedrijven mee dat ze rekening houden met het vooruitzicht van een nieuwe termijn van president Trump, die van plan is een universeel importtarief van 10 procent in te voeren. Door snel in te slaan hopen ze voorraden aan te leggen voor het geval dat dit scenario uitkomt. Tot slot zijn de economische verwachtingen positief voor de tweede helft van dit jaar, met in het vooruitzicht een renteverlaging van de ECB en een licht herstel van de Europese industrie, wat ook de vraag naar zeevracht stuwt.

Combinatie van factoren

Kortom, diverse factoren spelen een rol bij de recente stijging van de spottarieven voor containers. Wereldwijd nemen wachttijden in havens toe door aangepaste dienstregelingen, terwijl het ontbreekt aan capaciteit om die extra problemen op te lossen. Daarnaast zorgt een vroeg piekseizoen, gedreven door voorzichtigheid van bedrijven en positieve economische vooruitzichten voor het tweede halfjaar, voor een toename van de vraag in de containerlijnvaart. Deze sector, waarvan de capaciteit al tot het uiterste is benut, ziet daardoor een nieuwe stijging van de spottarieven ontstaan. Positief is dat er dit jaar nog eens 2 miljoen TEU aan capaciteit bij komt. Desondanks wordt verwacht dat vooral op de route Azië-Europa verladers de komende weken opnieuw met uitdagingen te maken krijgen.