Handel in handgel begonnen? Let op gevaarlijke stoffen!

Toen corona begin dit jaar om zich heen greep, vlogen de mondkapjes, papieren zakdoekjes en handgels de winkels uit. In veel gevallen werden die producten elders geproduceerd, maar ook in Nederland waren er bedrijven die zich op deze markten stortten. Het is natuurlijk heel verleidelijk om, als de handel stilvalt, je op de distributie van andere producten te gaan richten. Zeker als je weet dat die producten als warme broodjes over de toonbank gaan.

Alcohol

In het geval van handgels moet je er echter wel rekening mee houden dat daar alcohol in zit, en alcohol valt onder het ADR, de Europese regelgeving voor wegvervoer van gevaarlijke stoffen, vertelt bedrijfsadviseur Pascal Smetsers van evofenedex. “Bedrijven realiseren zich dat niet altijd. In de media lees je wel over dit soort praktijken, maar dan wordt er niet bij gezegd dat je aan specifieke regelgeving moet voldoen. Zo valt de opslag van stoffen die een ADR-indeling kennen veelal onder de regels van PGS 15, de Nederlandse richtlijn voor opslag van verpakte gevaarlijke goederen. En vrijwel al deze ‘handalcoholen’ vallen onder het ADR.

Vergunning

De risico’s van alcohol zijn vergelijkbaar met die van benzine. Daarom heeft een bedrijf voor een opslag van meer dan 10.000 kg alcohol een vergunning nodig. Pascal: “Maar het duurt veelal een halfjaar voor die binnen is. En daar willen bedrijven natuurlijk liever niet aan. Als de distributie van handalcohol maar een tijdelijke activiteit is, wil je daar niet in gaan investeren. Wat zou je dan kunnen doen, om toch aan de regels te voldoen? Je kunt de handalcohol bijvoorbeeld onderbrengen bij een logistiek dienstverlener, die de lading tijdelijk zou kunnen opslaan voor het bedrijf. Er zijn allerlei partijen die hier wel een vergunning voor hebben.”

PGS-compartimenten

Er is ook een andere mogelijkheid. Tot een hoeveelheid van 10 ton per opslagvoorziening geldt er namelijk geen vergunningsplicht voor handalcohol, maar alleen een meldingsplicht, vertelt Pascal. “Als je de totale hoeveelheid van bijvoorbeeld honderd ton verdeelt over tien PGS-compartimenten en dus tien keer tien ton apart opslaat, is dat ook toegestaan. Je moet dan dus wel over voldoende PGS-opslagcapaciteit beschikken. Bij het bevoegd gezag meld je dan dat je deze partijen handalcohol opslaat conform PGS 15. Deze zogeheten melding Activiteitenbesluit moet je ten minste vier weken voor het starten of veranderen van het bedrijf doen. Daar zit nog wel een addertje onder het gras. Je kunt niet ongelimiteerd blijven denken in compartimenten van 10 ton zonder vergunningsplicht; er komt een moment dat je door de totale hoeveelheid in je inrichting alsnog vergunningsplichtig wordt.”

Luchtvaart

Ook leveranciers realiseren zich soms niet dat dergelijke producten gevaarlijk kunnen zijn, vervolgt Pascal. “En dat er speciale regels zijn voor opslag en transport. En als het daar al fout gaat, werkt het door in de hele keten. Ook in de luchtvaart gaat het niet altijd goed. Er is wel strenge regelgeving voor het luchtvervoer van gevaarlijke stoffen, maar als een pakket niet of foutief wordt aangemeld als een gevaarlijke stof, weet bijvoorbeeld een luchtvaartmaatschappij ook niet dat er gevaarlijke stoffen in zitten. Dus als er geen etikettering of kenmerking op de doos zit, wordt deze als gewone, niet-gevaarlijke lading meegenomen.”

Pascal vervolgt: “Bedrijven zouden goed na moeten denken als ze nieuwe producten gaan verhandelen: wat zijn de regels en voorwaarden? Moet ik hier een vergunning voor hebben? Moet ik mijn personeel opleiden? Daarnaast: als je ineens in de handalcohol gaat, heeft dat gevolgen voor de bedrijfsvoering en moet het bedrijf dus een management of change-procedure opstarten.”

Cosmetica

En dan is er nog een belangrijk punt. Alcoholische handgel valt onder de cosmeticawetgeving, omdat het een reinigingsproduct is. De wettelijke definitie van cosmetica luidt: ‘’Alle stoffen en preparaten die bestemd zijn om in aanraking te worden gebracht met de verschillende delen van het menselijk lichaamsoppervlak (opperhuid, beharing, haar, nagels, lippen en uitwendige geslachtsorganen) of met de tanden en kiezen en de mondslijmvliezen, met het uitsluitende of hoofdzakelijke oogmerk deze te reinigen, te parfumeren, het uiterlijk ervan te wijzigen of lichaamsgeuren te corrigeren of voornoemde lichaamsdelen te beschermen of in goede staat te houden.’
Cosmetica hoeft het niet voorzien te zijn van een veiligheidsinformatieblad. Maar de producent behoort zijn klanten wel te informeren over de gevaren van het product. Want handgel valt niet alleen onder de Europese Cosmeticaverordening, maar ook onder stoffenregelgeving zoals REACH (Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemische stoffen), aldus Pascal. “Dat is vaak de misvatting: als een product onder de cosmeticawetgeving valt, kun je als leverancier denken dat je alleen daaraan hoeft te voldoen. En dan gaat het dus in de hele keten fout, van producent tot eindgebruiker. Ontvangers zouden daar ook alert op moeten zijn. Als je een pakket ontvangt zonder ADR-etikettering of -kenmerking, zou je terugkoppeling moeten geven aan je leverancier en hem vertellen dat de verpakking niet aan de eisen voldoet. Wat je niet moet doen, is het pakket zomaar terugsturen naar de leverancier. Dan heb je volgens het ADR namelijk de rol van afzender, en dan voldoe je dus net zo goed niet aan de regels. En daarmee riskeer je zelfs een boete!”

Kennis en kunde

Kortom, als bedrijf kun je veelal niet zomaar even je productaanbod wijzigen, ook al biedt dat mooie zakelijke kansen, is de boodschap van Pascal. “Zodra er gevaarlijke stoffen bij komen kijken, gaan er bijzondere zaken spelen die om kennis en kunde vragen. Daarnaast krijg je dan met veel en strikte wet- en regelgeving te maken. Als organisatie moet je erover nadenken of je daaraan kunt en wilt voldoen.”

Scan Gevaarlijke Stoffen

Wil je weten of je op dit moment voldoet aan de wettelijke regels voor het vervoer en opslag van gevaarlijke stoffen? Dan kun je een scan laten uitvoeren door één van onze erkende Veiligheidsadviseurs. De Scan Gevaarlijke Stoffen is een goed startpunt voor een beoordeling van de stand van zaken en een analyse van de knelpunten.