Golven van logistieke uitdagingen zeevracht zwellen aan

De situatie is gespannen in het Midden-Oosten na raketaanvallen van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk op Houthi-doelwitten en Jemen, en door een dreigende oorlog tussen Israël en Hezbollah. Verladers merken flink de gevolgen en voorlopig lijkt de situatie helaas niet snel te verbeteren, ook vanwege de piek in zendingen vanwege het Chinees Nieuwjaar.

Chinees Nieuwjaar

Dit jaar valt de officiële vakantieperiode in China tussen 10 en 17 februari. Begin februari zullen de meeste fabrieken sluiten in China voor de feestdagen, wat een rush creëert om snel de goederen het land uit te krijgen. Vanwege de langere vaartijden zullen er minder containerschepen arriveren in China om de goederen om te halen.

Tekort aan containers

Er is dan dus een lokaal tekort aan containers, wat containerprijzen nog meer zal stuwen. Zee- en luchthavens blijven open, maar opereren met gereduceerde capaciteit. Als verlader is het belangrijk om hier rekening mee te houden en samenwerkingen aan te gaan met klanten en leveranciers om de impact te minimaliseren.

Sterk toenemende zeevrachtkosten

Na een moeizaam 2023 voor rederijen, gekenmerkt door stagnerende vrachtprijzen en toenemende overcapaciteit, zien ze met de Rode Zee-crisis een kans om het tij te keren. Zo zien we sinds eind december dat het aantal toeslagen sterk toeneemt zoals tijdens de hoogtijdagen van de coronaperiode. Ondanks dat de huidige economische situatie volledig anders is: er is nu veel minder vraag naar containers dan tijdens corona en er is veel meer capaciteit op schepen. Onderzoeksbureau Drewry meldt dat er zelfs onder de huidige omstandigheden overcapaciteit aan schepen is in de markt.

Allerlei toeslagen

Een greep uit de toeslagen die verladers voor de kiezen krijgen, levert een markante opsomming op: contingency adjustment surcharge, transit disruption surcharge, peak season surcharge, emergency contingency surcharge, rate restoration initiative, enzovoort. Rederijen leggen toeslagen soms dubbel op of verrekenen kosten die al in de vrachttarieven zijn opgenomen.

Het tegenargument is vaak dat rederijen aanzienlijk meer kosten maken. Maar ze zijn daar weinig transparant over. Grote rederijen hoeven hun toeslagen niet te verantwoorden. Ze hoeven dus niet transparant te zijn over hoe ze tot de bedragen zijn gekomen.

Besparing tolkosten Suezkanaal

Voor vracht die vanaf Rotterdam via Kaap de Goede Hoop wordt vervoerd, valt zelfs te stellen dat de extra brandstofkosten grotendeels worden gedekt door de besparing op tolkosten in het Suezkanaal. Slow steaming, oftewel extra langzaam varen, is daarnaast een middel dat rederijen vaak inzetten om nog meer brandstofkosten te besparen.

Desondanks lopen aanvullende toeslagen al snel op tot 2000 Amerikaanse dollar per 40-voetscontainer. Zelfs bij een toeslag van 1000 dollar betekent dat al 15 tot 25 miljoen dollar aan extra inkomsten per schip, terwijl de additionele kosten van rederijen hooguit enkele miljoenen bedragen.

Weinig juridische middelen

Helaas is er weinig dat een individuele verlader kan doen aan de arbitraire, hoge toeslagen. Standaard cognossementsvoorwaarden geven rederijen de mogelijkheid extra kosten door te berekenen, vaak gespecificeerd onder de clausule ‘matters affecting performance’. Er zijn maar weinig machtige verladers die deze voorwaarden kunnen uitonderhandelen in hun voordeel. Dat betekent dat verladers in Europa weinig juridische middelen hebben om bepaalde toeslagen aan te vechten.

Europese lobby

Vanuit evofenedex maken we ons samen met de European Shippers’ Council hard voor sterkere wetgeving die de marktwerking in de containerlijnvaart kwalitatief verbetert. Daarnaast hebben we in samenwerking met de Global Shippers Alliance en mondiale expediteursorganisatie FIATA een statement van basisprincipes opgesteld om de machtsverhoudingen tussen rederijen en verladers evenwichtiger te maken. In het statement wordt onder andere gesproken over het transparanter maken van toeslagen en voorkomen van kosten die al in tarieven zijn opgenomen. Het statement wordt gesteund door de UNCTAD en wij roepen de grote rederijen op zich ook bij het statement aan te sluiten.