De aansprakelijkheid van de vervoerder

Hague-Visby Rules

De HVR zijn van toepassing op elk cognossement dat betrekking heeft op het vervoer van zaken tussen havens in twee verschillende staten, als wordt voldaan aan tenminste 1 van de volgende 3 voorwaarden:

• het cognossement is uitgegeven in een verdragsstaat
• het vervoer vindt plaats vanuit een haven in een verdragsstaat (‘uitgaand vervoer’)
• de partijen zijn in het cognossement overeengekomen dat op de vervoersovereenkomst de HVR van toepassing zijn

De HVR gelden voor iedere soort lading behalve levende have en deklading. Zij gelden vanaf de aanvang van de laadwerkzaamheden tot het lossen van het laatste stuk lading.

Het cognossement

Het cognossement heeft 3 functies:

• ontvangstbewijs van de goederen
• vervoerdocument
• goederendocument/waardepapier

Het cognossement toont aan dat vervoerders de goederen in ontvangst hebben genomen voor transport naar een aangewezen haven van bestemming om ze daar af te leveren aan de aangewezen ontvangers. Verder vertegenwoordigt het cognossement de goederen en heeft het de betekenis van een waardepapier. Het is bovendien verhandelbaar wanneer het ‘aan order’ of ‘aan toonder’ is.

Zorgplicht van de vervoerder

Vervoerders onder cognossement moeten vóór en bij aanvang van de reis redelijke zorg aanwenden voor:

• het zeewaardig maken, het voldoende bemannen, uitrusten en bevoorraden van het schip
• het geschikt maken en in goede staat brengen van de ruimen, vries- en koelkamers en alle andere delen van het schip waarin goederen worden vervoerd, geborgen en goedgehouden

Hiernaast moeten zij van inontvangstneming tot aflevering zorgen voor de behoorlijke en zorgvuldige belading, behandeling, stuwage, vervoer, bewaking, verzorging en lossing van de goederen.

Verlies en beschadiging

• het maximale bedrag waarvoor je vervoerders aansprakelijk kunt stellen bij verlies of beschadiging van goederen is 666,67 SDR (circa € 707,04) per collo of eenheid of 2 SDR (circa € 2,13) per kilogram bruto gewicht van de verloren of beschadigde goederen (het hoogste bedrag geldt)
• bij opzet of grove schuld van de vervoerder kan deze limiet worden doorbroken en is de vervoerder onbeperkt aansprakelijk
• wanneer de colli of eenheden in de container of op de pallet apart op het cognossement vermeld staan, telt dit aantal

‘Exception clauses’

Zelfs als je bewijst dat schade of verlies tijdens het vervoer is ontstaan, kunnen vervoerders zich vaak beroepen op 1 van de vele wettelijke uitsluitingen (‘exception clauses’). Het bewijzen van het tegendeel ligt dan bij jou.

Vervoerders kunnen zich niet uitsluiten voor verlies of schade van de lading, maar wel voor vertragingsschade. Ook voor nautische fouten en in een aantal andere gevallen (ondermeer brand) is de vervoerder niet aansprakelijk.

Averij-grosse (General Average)

Averij-grosse zijn alle buitengewone kosten die op een zeereis uit nood worden gemaakt om het schip en de lading te behouden of om schade hieraan te voorkomen. Alle directe belanghebbenden betalen een evenredig deel in de gemaakte onkosten of aangerichte schade. 

Waardebepaling

De hoogte van de schadevergoeding hangt af van de waarde die een goed van dezelfde soort en hoedanigheid op de plaats van bestemming had op het moment van aflevering. Van dit bedrag worden de besparing aan rechten, kosten en vracht afgetrokken. Bij beschadiging wordt dit bedrag ook verminderd met de waarde van het beschadigde goed.

Claimtermijn - Verjaring

Om vervoerders aansprakelijk te kunnen stellen voor verlies of beschadiging, moet je binnen 1 jaar nadat de goederen zijn, of behoorden te zijn, afgeleverd een rechtsvordering instellen.

Rotterdam Rules

Het is voor verladers een groot verschil of de aansprakelijkheid van de vervoerder bij schade aan een container met laptops gedurende het wegtraject in Nederland is gebaseerd op de AVC-kilovergoeding van 3,40 euro of een vergoeding van 875 SDR (ca. 970 euro) per package volgens de Rotterdam Rules.

Bij het vervoer over zee zijn over het algemeen de Hague-Visby Rules van toepassing. Dit verdrag regelt de aansprakelijkheid van de zeevervoerder bij vervoer onder cognossement maar is inmiddels 85 jaar oud. Met de toenemende containerisatie, ICT-toepassingen en multimodaal vervoer ontstond de behoefte aan modernisering en uniformering van bestaande rechtssystemen.

Onder de vlag van de Verenigde Naties is sinds 2002 gewerkt aan een nieuw aansprakelijkheidsregime in het zeevervoer . Het resultaat is het UNCITRAL Verdrag dat op 23 september 2009 in Rotterdam onder de naam 'Rotterdam Rules' door de lidstaten werd getekend. Pas als minimaal 20 landen het verdrag officieel bekrachtigen krijgt het kracht van wet.