Op stap met de Arbeidsinspectie

Terwijl de zon langzaam achter de wolken vandaan kruipt, verzamelt een groep van zo’n twintig man zich op een parkeerplaats ergens in het midden van het land. Het is 27 september, de dag die van tevoren door de Nederlandse Arbeidsinspectie was aangekondigd als de landelijke arbo-inspectiedag voor distributiecentra en magazijnen. De twintig mensen op de parkeerplaats maken deel uit van de vijftig teams die op deze dag op pad gaan om bedrijven te controleren. Hierbij letten de inspecteurs onder meer op de aanpak van fysieke overbelasting, aanrijdgevaar en het risico op vallen van hoogte. Ook inspecteren ze de algehele veiligheid van magazijnen. De redactie van evofenedex magazine mag deze dag mee met een van de inspectieteams.

Vooronderzoek

Op de motorkap vouwt inspecteur Edwin met naast zich collega Daphne een map open. “Voordat we een adres bezoeken, kijken we in onze systemen wat er zoal bekend is over het bedrijf. Is er bijvoorbeeld al iets eerder aangetroffen? Zijn er andere bijzonderheden? Ook kijken we op de website van de onderneming om een beeld te vormen van wat we straks kunnen aantreffen. Wij controleren op gezond en veilig werken. Wordt er voldaan aan de arbowetgeving? Is er een risico-inventarisatie en -evaluatie aanwezig? Is de werkplek veilig? Wij controleren bijvoorbeeld geen papieren van werknemers, dat doen andere collega’s.”

Nadat het adres van het bedrijf is ingevoerd, zet het team koers naar het noorden. Bij aankomst op een industrieterrein is het een wirwar van bedrijven. Na even zoeken wordt het juiste bedrijf gevonden. Voor de loods staat een aantal vrachtauto’s met gloednieuwe bestickering geduldig te wachten op hun lading. Vanuit het kantoortje op de eerste verdieping kijkt een man wat verschrikt naar beneden. Als hij de deur van de ingang openzwaait, komt de verse verflucht ons tegemoet.

Erwin en Daphne legitimeren zich bij de man. “Wij zijn van de Arbeidsinspectie en wij houden vandaag een grote, landelijke actiedag en komen kijken of er hier veilig en gezond wordt gewerkt.” De man neemt ze mee naar de kantine, waar de verflucht ook hangt. “Excuses voor de rommel, maar we zijn net verhuisd.” De man blijkt een van de eigenaren van het bedrijf te zijn. Geïnteresseerd vragen beide inspecteurs naar de stand van zaken. “Het zijn lastige tijden”, vertelt de man. “De concurrentie is groot, maar we denken wel dat we stappen kunnen zetten op deze nieuwe plek.”

Vragenlijst

Erwin pakt een formulier erbij en loopt de vragen af. “Is er een contract met een arbodienst?” De man knikt. “Hebben jullie een risico-inventarisatie en -evaluatie, oftewel een RI&E?” Boven het hoofd van de man ontstaat een groot vraagteken. “Ehhh, dat is een goede vraag. Ik heb wel iets voor de verzekering, geloof ik.” De man trekt een map uit de kast en begint te bladeren. “Bedoel je dit?” Daphne bekijkt de papieren, maar moet de man teleurstellen. “Helaas, dit is niet voldoende. Er moet echt een document zijn waarin staat wat de risico’s zijn in dit bedrijf en welke acties er worden ondernomen om die risico’s te beperken. Bijvoorbeeld barrières om voetgangers en interne transportmiddelen te scheiden.”

Edwin geeft de man de kans om nog op zoek te gaan naar het goede document. “Als we het voor het einde van de dag hebben, is het prima. Zo niet, dan moeten we helaas een boeterapport opmaken.” De man knikt instemmend.

Dan is het tijd voor een ronde door de loods. Bij het openen van de deur valt de inspecteurs meteen iets op. De loods is – op een paar stellingen na – leeg. “We zijn echt nog aan het verhuizen. We leggen de laatste hand aan deze ruimte en dan komen de pallets uit een andere opslag hierheen”, legt de ondernemer uit. Vol trots laat hij de gloednieuwe stellingen met deugdelijke aanrijdbeveiliging zien. Voor Daphne en Edwin valt er weinig te beoordelen, maar ze hebben wél vragen. Ook de ondernemer heeft nog wat vragen en zo wordt er de nodige kennis uitgewisseld. Ondanks het ontbreken van een RI&E en de daarvoor dreigende boete is de ondernemer goed gestemd. “We komen zeker nog een keer terug als alles af is”, besluit Edwin.

Begrip

De inspecteurs zijn tevreden over het bezoek. “Deze ondernemer laat zien van goede wil te zijn en dan is het bijna jammer dat er geen RI&E is”, legt Edwin uit. “Wat voor ons belangrijk is, is dat we naar binnengaan en mensen behandelen zoals we zelf behandeld zouden willen worden. Niet meteen met een geheven vinger, maar met een open blik. Uiteindelijk hebben werkgevers er óók baat bij als alles veilig is. Ik heb jarenlang ernstige en dodelijke ongevallen onderzocht. Dat zijn zaken die op je netvlies gebrand staan. Niemand wil zoiets meemaken.”

Zowel Daphne als Edwin hebben gelukkig nog nooit agressie of een bedreigende situatie meegemaakt. “Je hoort weleens van een collega dat er iets vervelends is gebeurd, maar het merendeel van de bedrijven werkt gewoon mee”, aldus Daphne. “Vandaag hebben we de actie aangekondigd, maar voor de andere dagen van het jaar is dat niet zo. Heel vaak krijgen we als antwoord dat het bezoek eigenlijk niet uitkomt en dat snap ik. Maar wij doen onze controles niet zonder reden.”

Bij het volgende bedrijf op de lijst is dat ook het geval. Het is een wat groter logistiek centrum aan de rand van een stad in het midden van het land. “Onze locatiemanager heeft vandaag papadag”, vertelt de receptioniste. De logistiek manager wordt opgetrommeld en de inspecteurs beginnen aan hun werk. Dit keer neemt Daphne de vragenlijst door. Nog voordat ze de belangrijke vraag heeft gesteld, legt de manager de RI&E al op tafel. “Die wil je natuurlijk zien”, zegt hij. “Ik heb al vaker inspecties meegemaakt.”

Goed op orde

Dan begint de rondleiding door het magazijn. Inpakmedewerkers staan achter verstelbare tafels, tot volle tevredenheid van de inspecteurs. Daarnaast hangen overal duidelijke instructies, is er een helder verkeersplan en zijn alle interne transportmiddelen en stellingen voorzien van de benodigde keuringen. “Het ziet er hier allemaal goed op orde uit”, constateert Daphne. “Er is hier nagedacht over de risico’s en gevaren, en deze zijn beperkt door bijvoorbeeld de ruimte aan te passen.”

Na enig speurwerk worden er wat kleine zaken gevonden. Zo blijkt een aanrijdbeveiliging bij een paar stellingen los te zitten en zit er in een stelling een beschadiging van een aanrijding. “Dat kan gevaarlijk zijn”, legt Daphne uit. Want elke stelling heeft een bepaald maximumgewicht. Zo’n beschadiging kan ervoor zorgen dat de stelling minder belast kan worden. Je kunt je wel voorstellen wat er gebeurt als deze toch te zwaar wordt beladen.” De logistiek manager weet van de beschadiging en laat de offerte zien van de stellingmaker. “Ze komen het volgende week allemaal repareren.”

Met een ferme handdruk nemen de inspecteurs afscheid. “We sturen een mail waarin u alle documenten kunt uploaden, zoals de RI&E”, legt Edwin uit. “Daarna ontvangt u van ons een zogenoemde handhavingsbrief met daarin onze bevindingen. Maar die zal niet heel uitgebreid zijn, vermoed ik.”

Nuttig

Aan het einde van de dag kijken Edwin en Daphne terug op een geslaagde actiedag. “Bij het eerste bedrijf heb ik goede hoop dat het er goed komt uit te zien als het af is. Inmiddels hebben ze laten weten geen RI&E te hebben, dus dat wordt wel een boete. Bij het andere bedrijf was eigenlijk alles op orde, op een paar puntjes na”, vat Edwin samen. Op de vraag wat het werk van een inspecteur zo leuk maakt, reageren ze unaniem positief. Daphne: “Het is mooi om met mensen in gesprek te gaan en ze te laten inzien dat iets anders moet om een betere en veiligere werkplek te creëren. Daarbij is een sanctie echt een uiterste middel, maar we hebben ons ook te houden aan de wet.”

Volgens André de Ruijter, bedrijfsadviseur magazijnveiligheid bij evofenedex, zijn dit soort acties zeer nuttig. “Het is voor het eerst dat de Arbeidsinspectie een landelijke arbo-inspectiedag van tevoren heeft aangekondigd. Veilig en gezond werken moet bij iedere ondernemer bovenaan de prioriteitenlijst staan. Om de twee werkdagen gebeurt er ergens in Nederland een ernstig ongeval in een magazijn, met soms een dodelijke afloop. Elk ongeval is er één te veel. Wij helpen onze leden bij veilig en gezond werken. Dat doen wij met behulp van de Code Gezond en Veilig Magazijn, waarbij we de ongevallenhotspots in het magazijn in kaart hebben gebracht. We geven daarbij tips hoe je die het best kunt aanpakken.”

Resultaat actiedag

De Arbeidsinspectie heeft op 27 september 2023 bijna 180 inspecties uitgevoerd. Daarbij constateerde ze diverse arbo-overtredingen, waaronder het ontbreken of het niet op orde hebben van de RI&E en het plan van aanpak. In totaal deelden de inspecteurs 312 waarschuwingen uit.

In bijna de helft van de gevallen ontbrak er een verkeersplan of was dat niet op orde. Verder kreeg een derde van de bedrijven een waarschuwing voor het ontbreken van een plan van aanpak voor fysieke belasting. In 28 gevallen legden de inspecteurs het werk meteen stil. In de meeste gevallen omdat er geen maatregelen waren genomen tegen valgevaar of omdat er geen aanrijdbeveiliging was. Stilleggen betekent in dit geval het stilleggen van een specifiek bedrijfsproces. Er zijn in totaal zes boeterapporten opgemaakt.