Documenten bij zeevracht

Wat is de definitie van een Bill of Lading?

Wat de Bill of Lading (B/L, ook wel cognossement genoemd) precies is, is niet exact op te maken uit (inter)nationale wetgeving, omdat hierin geen definitie van de B/L staat. Uit de wettelijke omschrijvingen¹ blijkt in elk geval dat het een document is dat de te vervoeren goederen vertegenwoordigt; dit is tevens een voorwaarde voor de toepasselijkheid van de The Hague Visby-Rules (HVR) op het vervoer.

De B/L belichaamt het recht op afgifte van de daarin vermelde zaken². Wie het document in handen heeft, is tegenover de vervoerder dan ook gerechtigd aflevering van deze zaken te eisen. Dit maakt de B/L, en daarmee de goederen die dit document vertegenwoordigt, verhandelbaar terwijl de goederen onderweg zijn. Dat gaat op zolang de B/L to order is uitgemaakt door een endossement, of aan toonder door een blanco endossement. Als de B/L op naam staat, wordt het een straight B/L of een naamcognossement genoemd.

Welke functies heeft een Bill of Lading?

De B/L fungeert ook als een ontvangstbewijs en als bewijs van de vervoerovereenkomst. Bij schade aan of verlies van de goederen zal de B/L een bewijsrol spelen bij het vaststellen wie daarvoor aansprakelijk is, en wat de omvang van die aansprakelijkheid is. Vooral de status van waardepapier, die voortkomt uit de overdraagbaarheid van het document, maakt de originele B/L anders dan andere vervoerdocumenten.

Een Sea Waybill - zeevrachtbrief - heeft deze status immers niet, terwijl het wel de functies van ontvangstbewijs en bewijs van de vervoerovereenkomst deelt. Dit maakt ook dat eerder genoemde HVR niet van toepassing zijn, mits dit verklaard is in de overeenkomst. Dit document is non-negotiable (niet verhandelbaar) en heeft alleen betrekking op de relatie tussen afzender en vervoerder (en de geadresseerde). Een Sea Waybill kun je gebruiken wanneer de goederen al zijn betaald of wanneer partijen elkaar goed kennen en vertrouwen.

Informatie verschaffen

De afzender bepaalt welk type vervoerdocument hij van de vervoerder verlangt; de vervoerder geeft vervolgens het verzochte document uit³. Daarbij moet de afzender de informatie verschaffen die in de B/L moet worden opgenomen. Dat zijn in beginsel de merken, het getal, de hoeveelheid of het gewicht van de goederen, en de uiterlijke staat daarvan⁴. Overige zaken genoemd op de B/L zijn:

1. Gegevens over de afzender en ontvanger;
2. De laadhaven en plaats waar de lading van de verlader aan de vervoerder wordt overgedragen;
3. De loshaven en eindbestemming of plaats van levering;
4. De naam en het reisnummer van het schip;
5. Het containernummer;
6. Een beschrijving van de lading en de handtekening van de vervoerder en zijn eventuele opmerkingen.

Variaties

Naast de originele B/L – een meestal in drievoud uitgegeven document – vraagt de praktijk ook om variaties hierop, zoals de Express (Release) Bill of Lading. Daarbij drukt de vervoerder op verzoek van de afzender de originele (papieren) B/L niet af, maar deelt hij een digitale kopie met de afzender. Hierdoor kunnen de goederen op de plaats van bestemming worden vrijgegeven, zonder dat de originele B/L overhandigd hoeft te worden.

De geadresseerde - de koper - hoeft zich slechts bij de vervoerder te identificeren om de goederen in ontvangst te kunnen nemen. Omdat iemand anders zich kan voordoen als de koper, is dit fraudegevoelig. Kies dit type B/L dan ook alleen als je voldoende bekend bent met de tegenpartij én de betalingscondities dit toestaan.

Telex Release

Een andere variant is de Telex Release. Ook hierbij geeft de afzender de vervoerder opdracht de lading op de plaats van bestemming vrij te geven zonder dat de originele B/L getoond hoeft te worden. Tegen voldoening van alle openstaande kosten, geeft de afzender de surrendered B/L terug aan de vervoerder. Deze stuurt vervolgens een Telex Release - een elektronisch bericht - naar zijn agent in de bestemmingshaven met het bericht dat de originele B/L surrendered is, en dus niet getoond hoeft te worden. Dit wordt gedaan om tijd te winnen en kosten te besparen.

De documenten kunnen namelijk te laat aankomen op de plaats van bestemming of kwijtraken bij de post. Hierdoor kunnen extra kosten ontstaan door het vertragen van de inklaring van de goederen. Let op: ook bij de Telex Release bestaat het risico dat iemand anders zich voordoet als de rechthebbende.

Keuze type B/L

Welk type B/L of ander vervoerdocument partijen kiezen is dus afhankelijk van de situatie en de gemaakte afspraken. Wat is er afgesproken over de wijze van betaling? Hoeveel vertrouwen hebben partijen in elkaar? Biedt de vervoerder de gewenste mogelijkheid? En accepteert de douane in het land van bestemming het document wel voor inklaring?

Vragen over zeevracht? Onze ledenadviseurs helpen je graag verder.
Wil je nog meer weten over de B/L? Je kunt bij ons een workshop van een halve dag volgen over dit onderwerp.

VOETNOTEN
1. Artikel I aanhef en onder b HVR en artikel 8:377 BW
2. Artikel III(5) HVR en artikel 8:417 BW
3. Artikel 8:399 lid 1 BW artikel III(3) HVR
4. Artikel 8:399 lid 1a t/m lid 1c BW en artikel III(3) HVR