Wat is leidinggeven?
Om te beginnen een definitie van een leidinggevende: ‘Een leidinggevende is iemand die ervoor zorgt dat een groep mensen op een zodanige manier kan samenwerken dat het werk dat zij afleveren voldoet aan de doelstellingen van het bedrijf.’
Van logistiek manager tot teamleider
Leidinggeven kan op elk niveau plaatsvinden. Zo zal dit op laag niveau door een chef van een magazijn en op hoger niveau door een logistiek manager gedaan worden. De leider kan dus in het algemeen omschreven worden als: ‘Het stimulerend element dat nodig is bij het op gang brengen, sturen en beheersen van processen die nodig zijn om de doelen van de organisatie te bereiken’.
Tegenwoordig zien we de leidinggevende graag als coach. Coaching is er op gericht, de medewerker zo zelfstandig mogelijk te laten werken, door hem te helpen: het eigen gedrag en de normen en waarden, die daaraan ten grondslag liggen, kritisch te evalueren en zo nodig bij te stellen, voor mogelijke problemen zelf oplossingen te bedenken en vaardigheden te ontwikkelen.
Leidinggeven betekent dus onder meer ‘sturen en helpen’, het betekent ook het uitoefenen van invloed, bijvoorbeeld om een bestaande situatie te wijzigen. Het is in feite het weloverwogen beïnvloeden van mensen en/of situaties, zodat er wijzigingen en of verbeteringen optreden in het bereiken van vastgestelde doelstellingen. Leidinggeven berust op macht en/of gezag.
Formeel leiderschap
In een organisatie heeft de leidinggevende een erkende machtsbasis omdat hij een hogere positie heeft dan zijn medewerkers. We spreken dan van een formeel leiderschap. Ook kan iemand gezag hebben omdat mensen vertrouwen in hem hebben. Deze personen behoeven dan geen leidinggevende functie te hebben. Men spreekt dan van informeel leiderschap.
Om effectief leiding te kunnen geven in een organisatie, moet iemand een formele chef zijn en de medewerkers moeten gezag aan hun chef willen toekennen. De leidinggevende moet zich zo gedragen dat hij gezag geniet bij zijn medewerkers zodat hij naast de formele leider ook een geaccepteerd leider is. De vraag is dan ook op welke wijze een leider effectief leiding kan geven.
Elementen leiderschap
Om hierin inzicht te krijgen kunnen wij de volgende elementen onderscheiden:
- de rol van de leidinggevende: wat verwacht men van hem?
- de taak van de leidinggevende: wat doet hij?
- de stijl van de leidinggevende: hoe doet hij het?
