Trade compliance en contracten met tussenpersonen

Exportcontrole is een onderwerp dat voortdurend aan verandering onderhevig is, onder meer door de komst van nieuwe technologieën en geopolitieke ontwikkelingen. Denk hierbij aan de benodigde vergunningen om dual-use-goederen te kunnen verkopen en het verbod op export van producten naar sanctielanden. Dual-use-goederen zijn producten, technologieën of diensten die zowel voor civiele als militaire toepassingen gebruikt kunnen worden. Omdat deze goederen niet in verkeerde handen mogen vallen, is controle nodig. De regels over het verkopen van dual-use-goederen vinden hun grondslag in de Europese dual-use-verordening.

Vergunningseisen

Deze dual-use-verordening is vernieuwd in september 2021 en omvat onder meer een regeling omtrent cybersurveillancetechnologie en nieuwe vergunningseisen. Het is belangrijk dat exporteurs van deze wijzigingen op de hoogte zijn. Het is daarom raadzaam hierover afspraken te maken met tussenpersonen. Dit kan bijvoorbeeld door de tussenpersoon contractueel te verplichten wetswijzingen door te geven en door de tussenpersoon te laten bevestigen dat hij heeft gecontroleerd of er wordt gewerkt in lijn met regels over exportcontrole in de landen waar hij actief is. Afhankelijk van de relatie kunnen er ook afspraken gemaakt worden over de gevolgen van het schenden van deze clausules, zoals het opleggen van boetes of het beëindigen van de samenwerking.

Sanctiemaatregelen

Sanctiewetgeving valt ook onder exportcontrole en omvat dwingende regelingen ter bestrijding van terrorisme of het schenden van mensenrechten. Het bevriezen van financiële middelen of een verbod op handelen met bepaalde landen of organisaties zijn hier voorbeelden van. Deze regels zijn op Europees niveau vastgelegd in verordeningen die directe werking hebben in alle lidstaten van de Europese Unie (EU). Ook dit onderwerp is aan verandering onderhevig. De oorlog in Oekraïne en de naar aanleiding daarvan ingestelde sanctiemaatregelen tegen Rusland zijn hiervan een actueel voorbeeld. Iedereen in de keten is verantwoordelijk voor het naleven van deze regels en schending kan leiden tot hoge boetes of strafrechtelijke gevolgen. Het is daarom het advies in contracten met tussenpersonen een clausule op te nemen waarin wordt bevestigd dat zij op de hoogte zijn van de geldende sanctiemaatregelen en dat zij ervoor zorgen dat de producten niet terechtkomen bij een klant of organisatie in een sanctieland.

Anticorruptie

Er gelden verschillende wetten en regels ten aanzien van eerlijk handelen en eerlijke concurrentie, die onder meer gaan over omkoping, witwassen en fraude. Zoals de ‘Bribery Act 2010’ van het Verenigd Koninkrijk en het Franse ‘Sapin II’. Op Europees niveau zijn er ook regels. Deze zijn in het Nederlands wetboek verankerd in het ‘Verdrag betreffende de werking van de EU’. Het niet voldoen aan deze wetgeving kan grote gevolgen hebben, waaronder hoge boetes, reputatieschade en strafrechtelijke vervolging. Als een handelsagent de ontvangen commissie gebruikt voor het omkopen van functionarissen in het buitenland, dan kan de principaal (exporteur) vervolgd worden.

Onderzoek daarom eerst goed met wie je zaken doet, voordat je een langdurige samenwerking aangaat. Stel daarna een contract op met daarin afspraken over het werken in lijn met anticorruptiewetgeving in het doelland of op Europees of internationaal niveau. Voorbeelden van clausules zijn: een verbod om partijen om te kopen of andere corrupte handelingen te verrichten, een verplichting te rapporteren over de verkoopactiviteiten en mee te werken aan audits op zakelijke transacties, en het direct beëindigen van de samenwerking bij het overtreden van deze clausules.

Het maken van goede afspraken met tussenpersonen zorgt ervoor dat risico’s op het schenden van wet- en regelgeving inzake trade compliance zoveel mogelijk beperkt worden. Besteed in contracten en/of een code of conduct (gedragscode) expliciet aandacht aan onderwerpen als exportcontrole, sanctiewetgeving en anticorruptie. Zoek ook zorgvuldig uit met welke tussenpersonen er wordt samengewerkt om een goede risico-inschatting te maken op het naleven van de toepasselijke wet- en regelgeving.

Dit artikel is geschreven door Lorenzo Jubithana, jurist Internationaal Ondernemen bij evofenedex, en is ook verschenen in globe, het vakblad voor internationaal ondernemen.