CBAM: uit de startblokken

In de overgangsfase voor het invoeren van het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), die loopt tot en met 31 december 2025, worden onder meer de volgende producten gezien als CBAM-goederen: ijzer en staal, cement, meststoffen, aluminium, elektriciteit en waterstof. Importeurs mogen de CO₂-uitstoot van deze goederen voorlopig schatten als ze die niet exact weten. Hiervoor heeft de Europese Commissie eind 2023 standaardwaarden gepubliceerd. De specifieke ingebedde emissies worden uitgedrukt in ton CO₂ per ton product. Deze waarden zal de commissie regelmatig herzien. Je kunt de standaardwaarden tot en met het tweede kwartaal van 2024 gebruiken voor CBAM-rapportages.

Voor de rapportage over het derde kwartaal van 2024 (en daarna) wordt van een CBAM-aangever verwacht dat deze doet wat redelijkerwijs mogelijk is om de werkelijke emissiegegevens van de producenten te verkrijgen. Het lijkt erop dat in de definitieve periode, onder bepaalde omstandigheden, je nog steeds van vaste waarden gebruik mag maken. In de transitieperiode worden gerapporteerde waarden nog niet geverifieerd. In de definitieve periode moeten verificateurs waarden controleren voor het indienen daarvan.

Enkele eenvoudige berekeningen

Voor het opvragen van de emissiegegevens bij leveranciers heeft de Europese Commissie een CBAM-communicatietemplate en een begeleidend document met handvatten voor toeleveranciers gemaakt. De ervaring leert echter dat het behoorlijk ingewikkeld kan zijn met deze documenten aan de slag te gaan. Daarom heeft evofenedex voor haar leden zelf twee minder ingewikkelde standaarddocumenten opgesteld, die importeurs als alternatief of in het begin kunnen gebruiken bij de communicatie met hun toeleveranciers. Omdat de meeste CBAM-rapportages betrekking hebben op goederen van staal en ijzer, hebben we onze documenten gerelateerd aan deze productgroepen.

Beide standaarddocumenten van evofenedex zijn opgesteld in het Engels. Het eerste document bevat de tekst van een introductie e-mail. Het tweede document biedt een template met zeventien vragen die beantwoord moeten worden. Met de antwoorden op deze vragen kun je na enkele eenvoudige berekeningen het CBAM-rapport voor goederen van staal en ijzer met actuele waarden indienen. Door hier nu al mee aan de slag te gaan, ben je goed voorbereid op het indienen van de rapportage over het derde kwartaal 2024 op 31 oktober. De documenten zijn (exclusief voor leden) hier te downloaden.

Handhaving

Importeurs moeten alle noodzakelijke stappen zetten om een CBAM-kwartaalrapportage aan te leveren. Als dit echt niet lukt en je hebt er (aantoonbaar) alles aan gedaan, zal niet zo snel een boete volgen. De kernverplichting is het indienen van het rapport. Het is overigens ook mogelijk eerst een incompleet rapport in te dienen. Tot augustus 2024 kunnen rapporten nog gecorrigeerd worden. Het aanvragen van uitstel voor het aanleveren van gegevens behoort ook tot de mogelijkheden. Bij het handhaven maakt de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) onderscheid tussen grote en kleine bedrijven. De NEa gebruikt de transitieperiode tot eind 2025 om te leren. De autoriteit zal dus niet meteen boetes opleggen. Een boete wordt wel opgelegd als een ondernemer niet de noodzakelijke stappen heeft genomen om het rapport in te dienen. Met zo'n beslissing moet ook een zwaarwegend belang gemoeid zijn.

Achtergrondinformatie over CBAM

De wereldwijde inspanningen om klimaatverandering aan te pakken hebben geleid tot een groeiende aandacht voor het verminderen van broeikasgasemissies. In Europa zijn hiervoor al maatregelen genomen voor Europese productie. Om tot een eerlijk speelveld te komen in de Europese Unie (EU) is hiervoor met het Carbon Border Adjustment Mechanism wetgeving van kracht geworden. CBAM is Europese wetgeving voor een correctie aan de grens van de CO₂-uitstoot die is vrijgekomen bij de productie van zes productcategorieën (ijzer en staal, cement, meststoffen, aluminium, elektriciteit en waterstof) buiten de EU. Tot eind 2025 geldt een overgangsperiode. Vanaf 2026 moeten importeurs of hun vertegenwoordiger vooraf een toelating aanvragen om CBAM-goederen in te voeren. Ook gaan zij vanaf die datum een prijs betalen voor de CO₂ die is uitgestoten bij de productie van deze CBAM-goederen.

Wil je meepraten over CBAM? Neem dan deel aan de online themagroep CBAM van evofenedex. In deze community delen we tips, het laatste nieuws en leggen leden vraagstukken aan elkaar voor. Stuur een mailtje naar de ledenservice via de button onderaan deze pagina om je aan te melden voor deze groep.