Gebieden in de EU

Van een aantal van deze landen is niet het gehele grondgebied aangewezen als douanegebied van de EU, het gaat dan bijvoorbeeld om de overzeese gebiedsdelen van sommige landen.

Douanegebied

Dit is het gebied waar de Europese douanewetgeving, en dus de douanebepalingen, op van toepassing zijn. Voor de douanewetgeving worden alle landen en gebieden die geen deel uitmaken van dit douanegebied aangemerkt als een derde land. Tot het douanegebied behoren ook de territoriale wateren die deel uitmaken van een EU-lidstaat. Dit is de zogenaamde twaalfmijlszone (zo’n 22 kilometer) langs de kust. Ook het luchtruim boven de lidstaten van de EU (en boven de territoriale wateren) wordt aangemerkt als douanegebied.

Omzetbelastinggebied

Dit is het gebied waar de Europese omzetbelastingwetgeving van toepassing is. Dit gebied is iets kleiner dan het douanegebied. Welke gebieden tot het OB-gebied behoren, is bepaald in de zogenoemde BTW-richtlijn. Indien communautaire goederen van de ene lidstaat binnen dit gebied naar een andere lidstaat worden overgebracht zijn er geen douaneprocedures van toepassing. Er is dan sprake van een intracommunautaire transactie (ICT). In die situatie is de omzetbelasting (OB) verschuldigd in de lidstaat van bestemming. Dit wordt het bestemmingslandbeginsel genoemd. De controle hierbij vindt geheel plaats aan de hand van opgaven die zowel de afzender als de geadresseerde moet doen bij hun periodieke OB-aangifte. Dit wordt het ICT-systeem genoemd.

Het OB-gebied komt niet geheel overeen met het Douanegebied. Dat heeft tot gevolg dat het mogelijk is dat er communautaire goederen van een plaats buiten het OB-gebied worden overgebracht naar een plaats binnen het OB-gebied, waarbij de goederen het douanegebied niet verlaten. In die situatie is er vanuit de douanewetgeving geen douaneaangifte vereist, maar er is ook geen controle aan de hand van het ICT-systeem.

Accijnsgebied

Dit is het gebied waar de Europese accijnswetgeving van toepassing is. Dit gebied is ook iets kleiner dan het douanegebied. Het accijnsgebied komt grotendeels overeen met het omzetbelastinggebied, maar er zijn ook verschillen. De controle van accijnsgoederen binnen het accijnsgebied gebeurt met vooral aan de hand van geleidedocumenten. Indien accijnsgoederen tussen twee plaatsen binnen het douanegebied worden vervoerd maar één van die twee plaatsen is niet gelegen binnen het accijnsgebied, is het gebruik van een geleidedocument niet mogelijk. Ook in die situatie is er sprake van uitvoer en invoer op grond van de accijnswetgeving. Er moet een douaneaangifte worden gedaan, ondanks dat de accijnsgoederen het douanegebied van de EU niet verlaten.