Brexitdeal ontleed

In de overeenkomst zijn diverse waarborgen opgenomen voor een gelijk speelveld. Er is een strikte procedure voor wat betreft transparantie over staatssteun opgenomen, met de mogelijkheid tot het instellen van sancties of quota wanneer partijen zich niet houden aan de gemaakte afspraken. De reeds gemaakte afspraken over milieu, klimaat en arbeidsrechten worden beschermd met behulp van het non-regressie beginsel. Dit betekent dat deze normen ook in de toekomst blijven gelden en niet mogen verwateren of naar beneden worden bijgesteld. Er komt een gemeenschappelijke partnerschapsraad die toeziet op de naleving van de afspraken uit het akkoord. Als escalatiemogelijkheid kunnen de partijen zich richten tot een op te richten arbitragepanel, dat geschillen beoordeelt op verzoek van één van de partijen. 

Als er geen akkoord zou zijn gesloten tussen VK en de EU zouden invoertarieven moeten worden toegepast, volgens de regels van de Wereldhandelsorganisatie. Het akkoord tussen het VK en de EU is een vrijhandelsverdrag. Dat betekent dat preferentiële tarieven van 0 procent gelden voor goederen die aan de oorsprongsvoorwaarden van het akkoord voldoen. De oorsprongsregels in het akkoord zijn vastgelegd op basis van bilaterale cumulatie. Dit betekent dat input vanuit zowel de EU als het VK mag worden meegeteld om de benodigde drempels voor het tarief- en quotavrije markttoegang te behalen.

Oorsprongscertificaten en leveranciersverklaringen

Om een beroep te doen op de verlaagde (0 procent) tarieven is een bewijs van oorsprong nodig. Dit bewijs kan worden afgegeven als goederen voldoen aan de product-specifieke eisen die in de bijlage van het akkoord zijn opgenomen. Om dat te kunnen aantonen is in veel gevallen een verklaring nodig van de leverancier van de grondstoffen (de leveranciersverklaring).  

Algemene criteria voor het bepalen van oorsprong

Het brexitakkoord maakt gebruik van de gebruikelijke eisen voor oorsprongsverkrijging de tariefpostverspringing op 2, 4 of 6 cijferniveau, waarde en gewichtseisen (bepaald deel van het de nettomassa of af fabriekwaarde). In veel gevallen mag een beperkte hoeveelheid goederen van buiten het VK of de EU worden gebruikt zonder dat dit invloed heeft op de preferentiële oorsprong.

Specifieke eisen bij oorsprong

Bovenop de product-specifieke eisen in de overeenkomst komen soms nog extra eisen voor het verkrijgen van een verklaring van preferentiële oorsprong. Deze eisen gelden dan naast de hoofregel, tariefpostverspringing of waarde of gewichtscriterium. Het is dus van groot belang dat bedrijven zich goed verdiepen in de specifieke regels die gelden bij uitvoer naar het VK of invoer in de EU.

Aantonen oorsprong

Oorsprong moet op basis van de Brexit deal worden aangetoond door middel van een attest van oorsprong of (voor regelmatige zendingen van dezelfde goederen) de importers’ knowledge in het kader van REX (registered exporter). Voor het verkrijgen van een registratie in REX moet een aanvraag worden ingediend. Na de aanvraag ontvang je een registratienummer dat op aangiften moet worden vermeld. Ondanks dat het niet voor alle zendingen noodzakelijk is een registratie aan te vragen, bijvoorbeeld zendingen met een factuurwaarde tot 6000 euro, doe je er wel verstandig aan om je bedrijf wel te laten registreren. Je kunt dit doen via een link op de website van de douane. Nadere informatie is te vinden via deze link. Let er daarbij op de deze informatie nog niet is aangepast op de nieuwe situatie rondom het VK. Wel gelden alle procedures zoals daar beschreven. Aangezien de aanvraagprocedure enige tijd in beslag neemt kan in de periode waarin u nog geen Rex-registratienummer hebt een voorlopige aangifte worden gedaan waarbij het Rex-registratienummer nog niet wordt vermeld. Dit is mogelijk vanaf het moment dat de aanvraag door de douane is ontvangen.

EU-Oorsprong bij derde landen

In relatie tot landen waarmee de EU een handelsakkoord heeft afgesloten tellen goederen uit het VK niet meer mee voor de EU-oorsprong. Bedrijven moeten er dus vanaf 1 januari 2021 op letten dat onderdelen uit het Verenigd Koninkrijk niet meer meetellen bij de bepaling van de preferentiële oorsprong. Gebruik van een preferentiële regeling waarbij Britse producten of onderdelen zijn meegeteld voor het bereiken van de EU-oorsprong kan in beginsel het doen van een onjuiste aangifte opleveren bij de handelsakkoorden die de Europese Unie met andere derde landen heeft afgesloten. 

De situatie vanaf 1 januari 2021 voor productstandaarden is onvergelijkbaar met de huidige praktijk. Nu geldt de zogenaamde wederzijdse aanvaardingsregel, dus toegelaten op Britse markt betekent toegelaten op de interne markt. Na 1 januari 2021 is er sprake van invoer. Goederen moeten daarbij voldoen aan eisen die uit het akkoord volgen. In veel gevallen zijn deze gelijk aan de huidige Europese eisen en kan door middel van een certificaat de marktconformiteit worden aangetoond. Daarmee kan een Brits product bijvoorbeeld een CE keurmerk krijgen. Producten waarvoor een certificaat verplicht is mogen na 31 december 2020 alleen binnen de EU in de handel gebracht worden met een certificaat dat is afgegeven door een EU-notified body. Wanneer producten al een certifcaat een VK-notified body hebben dat is afgegeven voor 1 januari 2021, dan kan de EU-notified body dit meewegen bij de beoordeling van een aanvraag voor een EU-certificaat. Ook kunnen bedrijven ervoor kiezen een volledig nieuwe aanvraag te doen. In alle gevallen moet er een aansprakelijke importeur kunnen worden aangeduid. Die importeur kan ook een expediteur zijn.

Internationale productnormen

In de overeenkomst tussen de EU en het VK zijn internationale normen geïdentificeerd. Dit leidt ertoe dat de productnormen en technische voorschriften van beide partijen gebaseerd zijn op dezelfde internationale referenties en dus zoveel mogelijk verenigbaar zijn.

Harmonisatie van producteisen

Binnen het akkoord zijn ook specifieke afspraken gemaakt op het gebied van producteisen voor:

• goederen in de automobielindustrie;
• medische producten;
• organische producten;
• wijn.

Bij deze producten zijn de producteisen in Europa en het VK geharmoniseerd.

Quota

In zeer sporadische gevallen is er sprake van quota. Dit is bijvoorbeeld het geval bij aluminium. De toegelaten hoeveelheid neemt in de loop van de jaren af.

Een goede samenwerking tussen de douanes van het VK, Nederland en andere EU-lidstaten aan de buitengrens is opgenomen in de overeenkomst. De procedures uit het Douanewetboek van de Unie (DWU) en de Britse douanewetgeving blijven overeind. Voor elke zending moeten dus aangiften worden gedaan. Goederenstromen kunnen worden gecontroleerd. 

Import en export procedures

De formaliteiten bij uitvoer naar het VK wijken niet af van de formaliteiten die van toepassing zijn bij de uitvoer naar elk ander niet-lid van de EU. Dit betekent dat er ook invoer- en uitvoervergunningen voor specifieke goederen verplicht zijn. Er is wederzijdse acceptatie van AEO (security)-programma’s afgesproken. Ook houden partijen vast aan de internationale geharmoniseerde standaard douaneprocedures en coderingen.

Gemeenschappelijk douanevervoer

De EU en het VK hebben een overeenkomst gesloten waarbij vervoer van, naar en via het VK of Europa mogelijk is. Zo kan een bedrijf bijvoorbeeld in Polen een uitvoeraangifte doen en tegelijkertijd een transitdocument (T-document) geldig maken, waarmee vervoer naar de geadresseerde in bijvoorbeeld Leeds kan plaatsvinden. Hiermee voorkomt je procedures aan de grens in het VK.

In de overeenkomst zijn afspraken gemaakt die gaan over het vervoer van goederen, de toegang tot de vervoersmarkt en optimaal gebruik van luchtruim, spoor en havens. 

Wegtransport

Uitgangspunt van de overeenkomst is dat de goederenstromen over de weg ongestoord doorgang kunnen vinden en er geen discriminatoire maatregelen zijn die dat vervoer belemmeren. De regels voor rij- en rusttijden en het gebruik van een tachograaf blijven hetzelfde. Andere regels zoals het hebben van een rijbewijs met de vakbekwaamheid (code 95) blijven ook bestaan. De volgende zaken veranderen: 

Toestaan bilateraal transport

De overeenkomst voorziet in de mogelijkheid om met de beroepsvergunningen uitgegeven in het VK of EU bilateraal transport uit te voeren. Hiervoor is geen CEMT-vergunning vereist ondanks dat het VK nu een derde land is. Het uitvoeren van ritten tussen de EU lidstaten, zonder relatie met het VK, is voor Britse vervoerders niet meer mogelijk. Britse chauffeurs kunnen wel meerdere landen probleemloos doorkruisen (transit) ten behoeve van hun rit van of naar het VK en bestemming in de Europese Unie. 

Cabotage

Ook de regels voor het uitvoeren van een rit in een ander land zijn veranderd. Transporteurs uit het VK mogen nog één cabotagerit doen waar dit voorheen drie was. Transporteurs uit de EU mogen nog twee cabotageritten doen in het VK. Gelukkig blijven cabotageritten toegestaan, hierdoor is het aanbod van vervoer in het VK groter dan zonder overeenkomst het geval zou zijn. Veel transporteurs uit de EU vervoeren trailers die onbemand per ferry naar het VK gaan in het VK op basis van de cabotage. Dit blijft nu mogelijk. 

Groot rijbewijs vereist bij 2,5ton (21 feb 2022)

Vanaf 21 februari 2022 is voor bilateraal vervoer tussen VK en de Europese Unie ook een vrachtrijbewijs (C) vereist bij het besturen van een voertuig waarvan de toegestane maximummassa meer dan 2500 kg bedraagt. Nu is dat 3500 kg.

Luchtvaart

Flexibiliteit vrachtvluchten blijft behouden

In de overeenkomst zijn afspraken gemaakt over gelijkwaardige toegang tot elkaars luchtvaartmarkten. Hierdoor blijven verbindingen tussen het VK en de EU zo veel mogelijk in stand na 1 januari. Specifiek voor vrachtvluchten blijft de ‘vijfde vrijheid’ beschikbaar, waar bij een vrachtvliegtuig vanuit de EU een stop kan maken in het VK en door kan vliegen naar een derde land en vice versa. Lidstaten moeten hiervoor wel bilaterale afspraken over maken met het VK. Hierdoor kunnen vrachtvluchten hun flexibele vrachtoperatie blijven uitvoeren.  

Vervoer van accijnsgoederen

Het vervoer van accijnsgoederen kan niet meer plaatsvinden met gebruikmaking van EMCS (het elektronisch document voor accijnsgoederen). Het VK kent vanaf 1 januari een eigen nationaal systeem voor het vervoer van accijnsgoederen. Het Europese systeem eindigt bij het verlaten van de EU.

BTW

De intracommunautaire levering is niet meer van toepassing bij handel met het VK. Bij invoer in de EU is afdracht van BTW verplicht. Je kunt dit zowel in de EU als in het VK verleggen naar de geadresseerde. De uitvoer vanuit de EU kun je aantonen door het bewijs van uitgaan (douaneprocedure) of met gebruikmaking van boeken en bescheiden.