Maatschappelijke organisaties: houd vast aan oorspronkelijke invoerdatum ZE-zones

Al sinds 2014 zijn bedrijven, overheden en kennisinstellingen druk bezig met verduurzaming van stadslogistiek via de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek (ZES). De zero-emissiezones (ZE-zones) vinden hierin hun basis. De invoering van deze zones leidt tot een grote verbetering van luchtkwaliteit en een daling van CO₂-uitstoot. De afgelopen vijf jaar zijn de voorbereidingen voor de invoering van de ZE-zones in volle gang. Samen met belangenbehartigers van de logistieke sector en ondernemers, de autobranche, Natuur & Milieu en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hebben gemeenten het beleid vormgegeven. 

Zorgvuldig beleid met vrijstellingen en overgangsregelingen

Zo zijn er landelijke toegangsregels afgesproken die gelden in alle gemeenten die een zone invoeren. Voor alle gemeenten geldt ook dat er een overgangsregeling is afgesproken. Dat betekent dat per 2025 alleen de meest vervuilende dieselbusjes en vrachtauto's worden geweerd. De schoonste dieselvoertuigen mogen nog enkele jaren blijven rijden in de zones. Voor sommige andere voertuigcategorieën geldt een vrijstelling. Bijvoorbeeld voor kermisvoertuigen of voertuigen met een speciale laadkraan.

Daarnaast kunnen ondernemers gebruikmaken van een ontheffing, bijvoorbeeld als ze minder dan twaalf keer per jaar een ZE-zone in gaan, of financieel niet de overstap kunnen maken naar zero-emissievervoer. Zo is voorzien in een gefaseerde overgang naar volledig emissievrije stadslogistiek, waarbij het borgen van de belangen van ondernemers centraal staat. Onderzoeksbureau Berenschot heeft in een onafhankelijke toets in juni 2024 laten zien dat het beleid gebalanceerd en redelijk is.

Besluit van gemeenten

De beslissing om over te gaan tot invoering ligt bij de gemeenten. Veertien daarvan hebben bekendgemaakt dat per 1 januari 2025 te doen. Twee maanden voor de invoering het beleid nog willen veranderen, is een teken van slecht bestuur. Niet alleen richting de vele bewoners en bezoekers die lijden onder slechte luchtkwaliteit, maar ook richting de betrokken gemeenten en alle ondernemers die investeringen hebben gedaan om zich voor te bereiden. Er zijn al ruim 32.000 elektrische bestelbussen en 1000 elektrische trucks aangeschaft. En afgelopen jaar zijn ook veel Euro 4- en Euro 5-voertuigen vervangen door Euro 6-bestelauto's, die nog tot 2028 in de zones mogen komen. Al deze ondernemers worden benadeeld bij uitstel. 

Zorgen serieus nemen 

De zorgen van (mkb-)ondernemers nemen wij als ondernemersvereniging serieus. Daarom blijft evofenedex als belangenvereniging meedenken over hoe het beleid kan worden verbeterd om problemen voor specifieke ondernemers op te lossen. Bijvoorbeeld rond problemen bij laadinfrastructuur in en rondom de zones.

Wij zijn ook voor harmonisatie van gemeentelijke regels. En uiteraard moet het ontheffingenloket goed toegankelijk zijn, zodat elke organisatie die niet meekan een ontheffing kan aanvragen. Aan beide zaken werd en wordt volop gewerkt. De komende jaren monitoren we samen met de gemeenten de ontwikkelingen en kijken we waar regelgeving aangepast en aangevuld moet worden. Met als doel om de overgang naar elektrisch vervoer zo soepel mogelijk te laten verlopen voor álle ondernemers.  

Last-minute-uitstel onwenselijk

Last-minute-uitstel van de ZE-zones zorgt juist voor problemen bij ondernemers die hun bedrijfsmodel hebben gebaseerd op emissievrije logistiek. Dit kan ondernemers die specifieke zero-emissiediensten hebben ontwikkeld, in de gevarenzone van een faillissement brengen. De coalitiepartijen zeggen dat ze uitstel willen omdat niet iedereen kan meekomen, maar zorgen zo juist voor de faillissementen die ze willen voorkomen.

Kortom, wij doen een dringende oproep aan politiek Den Haag: steun de gemeenten bij het invoeren van beleid dat bijdraagt aan een gezonde en leefbare samenleving. Wees een betrouwbare partner voor ondernemers en faciliteer de invoering van ZE-zones in plaats van deze te blokkeren.

Namen organisaties die de oproep doen:

• evofenedex 
• Transport en Logistiek Nederland
• Rai Vereniging
• BOVAG
• Natuur & Milieu
• Techniek Nederland
• Koninklijke OnderhoudNL