Nog nooit zoveel wetten en regels voor bedrijven

Voor bedrijven die aan al deze wet- en regelgeving willen blijven voldoen, organiseren ondernemersvereniging evofenedex en Customs Knowledge jaarlijks het Trade Compliance Congres. Tijdens de laatste editie stond het thema ‘Toenemende complexiteit in een gespannen handelswereld’ centraal. Want dat er veel gebeurt op het toneel van de wereldhandel, is duidelijk. Zo zijn er zorgen over de groeivertraging, over prijsstijgingen, klimaat en milieu, en over sancties als gevolg van geopolitieke spanningen. Er zijn ook nog nooit zoveel wetten en regels geweest, waaraan je als bedrijf moet voldoen. We willen een eerlijkere en transparante handel, maar dat vraagt wel het een en ander van het bedrijfsleven. Zoals het realiseren van verantwoorde en duurzame supplychains.

Van China naar Rusland

Tijdens de plenaire sessie ‘Trade compliance in een veranderende wereld’ keek keynotespreker prof. dr. Albert Veenstra naar de manier waarop bedrijven wereldwijd met hun supplychains bezig zijn. Veenstra is kerndocent van het programma Executive Parttime Master in Customs and Supply Chain Compliance van de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit. Ook is hij professor in International Trade Facilitation & Logistics aan de Eindhoven University of Technology.

“Tijdens mijn presentatie wil ik er de aandacht op vestigen dat internationaal ondernemen niet alleen een kwestie is van zoveel mogelijk spullen exporteren of importeren, maar dat je daarbij heel goed moet opletten wat je doet. Want er zijn allerlei regels van toepassing en dat worden er steeds meer. Zo is er bij import steeds meer aandacht voor de herkomst van de goederen en hoe deze gemaakt zijn; van wat voor materialen en componenten en waar komen die vandaan? En worden de werknemers wel goed behandeld? Exporteurs hebben steeds vaker te maken met sanctiewetgeving en verantwoordelijkheden daaromtrent. Zij moeten niet alleen weten waar hun producten rechtstreeks naartoe gaan, maar ook waar deze uiteindelijk terechtkomen. Dat hebben we gezien met chips die eerst naar China gingen en daarna in Rusland opdoken.”

Die interactie tussen hoe bedrijven goederen de wereld rondsturen en de van toepassing zijnde wet- en regelgeving, wordt steeds complexer. “Als Rotterdam School of Management doen wij regelmatig onderzoek naar innovaties en ontwikkelingen op het raakvlak van trade compliance and global supply chain management. Dat levert interessante inzichten op. Zo kun je dit soort problemen niet simpelweg oplossen door meer mensen in te zetten en die allerlei controles te laten uitvoeren. Wat wel werkt, is beter nadenken over het ontwerp van je logistieke ketens en deze meer systematisch in te richten, in plaats van ad hoc zaken bij te sturen.”

Dit betekent volgens Veenstra dat je keuzes niet puur vanuit een efficiencyslag moet maken en dan pas achteraf kijkt of je de zaken regelgevingstechnisch wel op orde hebt. “Hiervoor moeten de trade compliance managers veel eerder bij het ontwerpen van de supplychains betrokken worden. Zij weten wat je beter niet kunt doen, welke landen je beter kunt vermijden en welke goederenstromen kwetsbaar zijn. Steeds meer bedrijven beginnen zich dit te realiseren, waardoor er meer trade compliance specialisten bij komen. Deze ontwikkeling wordt versterkt doordat trade compliance steeds meer aandacht krijgt door de huidige geopolitieke situatie. Maar toen wij twaalf jaar geleden met ons programma Master of Science in Customs and Supply Chain Compliance begonnen, was al duidelijk dat er geopolitieke vraagstukken aan zouden komen waarvoor een ander soort professional nodig is. Mensen die niet alleen juridisch onderlegd zijn, maar ook kennis hebben van supplychains en ICT.”

Ethicisme

‘Wat is mijn ethiek en waar komt die vandaan?’ Deze vraag stond centraal tijdens de plenaire sessie van Muel Kaptein, waarbij hij samen met de deelnemers heeft verkend wat hun primaire ethiek is en wat het belang van ethiek is voor trade compliance. De hoogleraar bedrijfsethiek aan de Erasmus Universiteit en partner bij KPMG wordt beschouwd als een van de grondleggers van compliancemanagement.

“Er zijn allerlei verschillende zienswijzen om naar ethiek te kijken en iedereen heeft zo zijn eigen voorkeur. Om daar wat meer grip op te krijgen, schets ik wat de dominante ethische invalshoeken zijn. Dat noem ik ethicisme, de zienswijze op ethiek. Als je weet wat jouw ethische zienswijze is, dan weet je ook waardoor je aanslaat en wordt getriggerd, én wat jouw valkuilen zijn.” Wie zich bewust is van deze zaken, kan volgens Kaptein beter omgaan met ethische kwesties en in het verlengde daarvan ook met uitdagingen op het gebied van trade compliance.

“Terwijl compliance alleen gaat over het goede doen, gaat ethiek over het goede doen om de goede redenen. Zonder ethiek is er dus geen compliance. Compliance is je sec houden aan wet- en regelgeving. Maar wetgevers verwachten ook dat je handelt naar de geest van de wet. Bijvoorbeeld als twee regels met elkaar conflicteren. Dan verwacht de wetgever dat je niet zomaar willekeurig voor een van die regels kiest, maar dat je een zorgvuldige afweging maakt. Behalve het goede doen, gaat ethiek dus over iets doen om de goede redenen. De wetgever wil bovendien dat je je niet alleen aan de wet houdt omdat het moet, maar omdat je dit zelf belangrijk vindt. Hierbij komt intrinsieke motivatie om de hoek kijken.”

Op de vraag waarom ethisch handelen juist voor internationaal ondernemers zo belangrijk is, antwoordt Kaptein: “Allereerst omdat die zich aan nog meer wet- en regelgeving moeten houden, waardoor de kans groter is dat wetten en regels met elkaar conflicteren. Zeker als je in veel landen actief bent. Dat doet een nog groter beroep op de ethiek van de onderneming en vooral van de mensen die daar werken. Ethiek is daarom cruciaal bij internationaal ondernemen.”

Kennis verbreden

Voor professionals die (mede) verantwoordelijk zijn voor het compliancebeleid van internationaal opererende bedrijven, bood het Trade Compliance Congres ook deze editie inspirerende themasessies en praktische handvatten om trade compliance beter in te richten binnen organisaties. Bovendien was er alle tijd andere trade compliance specialisten te ontmoeten om kennis en ervaringen te delen.

Deelnemers konden hun kennis verbreden tijdens de zes themasessies. Marco Visser van Grant Thornton en Samantha Zwart-Speelman van Customs Knowledge schetsten in hun sessie de actualiteiten rondom het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM). Dit mechanisme wordt gefaseerd ingevoerd om te voorkomen dat productie buiten de Europese Unie plaatsvindt en er CO₂-lekkage ontstaat als gevolg van het Fit voor 55-pakket. Charlie van Berkel van Fujifilm Europe en Fred van Pol van zijn leverancier Inception namen de deelnemers mee in de lessen die zij geleerd hebben rondom de implementatie en de livegang van het nieuwe kwaliteitsmanagementsysteem bij dit innovatieve industriële bedrijf.

Sancties en exportcontrole

Door een recordaantal sanctiepakketten en een steeds veranderende wet- en regelgeving, staan Europese bedrijven voor de nodige uitdagingen om aan alle regels te voldoen. Wie wil weten wat de meest recente ontwikkelingen zijn rondom sancties en exportcontrole, zat goed bij de themasessie van Eline Mooring en Oscar Vrijhoef van BenninkAmar Advocaten. Willemijn Gwanmesia van ondernemersvereniging evofenedex nam de deelnemers in haar sessie mee in de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheidswetgeving en in de impact die deze hebben op organisaties.

Twee studenten van de Master in Customs and Supply Chain Compliance van de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit, hebben in een sessie hun onderzoek naar de geldende trade compliance praktijk in hun organisatie toegelicht en hoe dit bijdraagt aan het ‘in control’ kunnen zijn.

HS-codes, accijnscodes, CBAM-maatregelen en oorsprong, het zijn allemaal elementen die in de administratie moeten worden vastgelegd. Het borgen van de juistheid van deze elementen is een uitdaging. Wie bepaalt de juiste HS-code, accijnscode en oorsprong? Waar leg je vast of een product onder de CBAM-maatregelen valt? Rob de Bakker, adviseur bij Customs Knowledge, deelde inzichten uit de praktijk en gaf handvatten om de juistheid van HS-codes en andere elementen te borgen.

Hou onze evenementenpagina in de gaten voor de volgende editie van het Trade Compliance Congres of abonneer je op één van onze nieuwsbrieven.